President Trump beloofde het herhaaldelijk: hij zou oorlogen stoppen en de wereld veiliger maken. De realiteit draait behoorlijk anders uit. Geen wereldleider die het in het hoofd haalt om militair in te grijpen, houdt nog rekening met hem. En dat heeft hij aan zichzelf te danken.
Het was een dure eed die Donald Trump over zichzelf afriep in zijn inauguratiespeech. “Ons succes zal niet alleen worden bepaald door de strijd die we zullen winnen, maar ook door de oorlogen die we zullen beëindigen. En waarschijnlijk nog het belangrijkste: de oorlogen waarbij we nooit betrokken zullen geraken. De erfenis waar ik het meest trots op zal zijn, is die van vredebrenger en eenmaker.”
LEES OOK. Militaire toplui en nucleaire wetenschappers gedood, en het einde van de aanvallen is nog niet in zicht: dit weten we al over de Israëlische bombardementen op Iran
Van die beloftes blijft niets meer over, na de aanval van Israël op de nucleaire installaties van Iran en het liquideren van militaire topfiguren. De enige strijd die hij voerde, was tegen de Houthi’s, waarmee hij de politiek van Biden verderzette. Miljarden aan bommen en raketten zijn al naar Jemen gestuurd, maar de strijd is nog lang niet gewonnen. Biden gaf op een gegeven moment zelfs toe dat die nooit gewonnen kan worden. Op een zeer tijdelijk staakt-het-vuren in Gaza na - ook nog met dank aan Biden - heeft hij geen enkele oorlog ook maar even gestopt. In Oekraïne wordt feller gevochten dan ooit en Rusland neemt op een ongeziene schaal burgerdoelwitten in het vizier.
Op dit moment is de kans bijzonder groot dat de VS in een nieuwe oorlog wordt gezogen. Mogelijk is dat al gebeurd. Over de grootschalige Israëlische luchtaanvallen op Iran circuleren verschillende versies over de Amerikaanse betrokkenheid. Tel Aviv zegt dat het in coördinatie met Washington gebeurde, daar beweert men dat Israël soloslim speelde.
LEES OOK. Israël treft ‘kloppend hart’ van Iraans atoomprogramma: dit zijn de nucleaire sites die zijn aangevallen
Volgens Israël was de aanval nog maar een eerste stap richting het definitieve kraken van het regime in Teheran. Als dat zo is, staat het huidige Iran voor een cruciale strijd: overleven of ten onder gaan. Het zal al zijn duivels ontbinden. De VS zullen dan net zoals in november vorig jaar bij een Iraanse aanval, hun bondgenoot Israël te hulp komen. En dan zit Trump midden in een militair moeras, waar het lastig wordt om nog ongeschonden uit te kruipen.
De factor Obama
Als het over Oekraïne gaat, beweert Trump dat er van een oorlog nooit sprake zou zijn geweest, als hij destijds in het Witte Huis zetelde. Maar het tegendeel is eerder waar, als het gaat over de oorlog tussen Iran en Israël. Die was er vermoedelijk nooit gekomen, als hij nu geen president zou zijn. Tijdens zijn eerste ambtsperiode blies Trump de nucleaire deal op - die de VS, Europa en China samen hadden bereikt - na het opleggen van beenharde sancties. De belangrijkste reden om dat te doen? Zijn wrok tegenover president Obama die het diplomatieke succes behaalde.
Zijn fixatie om als vredesduif de geschiedenisboeken in te gaan, vloeit trouwens ook voort uit zijn haat tegen Obama. Die kreeg de Nobelprijs voor de vrede, wat Trump ook ambieert.
Het torpederen van de deal gaf de ayatollahs in Iran het perfecte excuus om het hele nucleaire programma weer op volle toeren te laten draaien. Vroeg of laat zou het land op een zucht van een kernwapen zitten. En dus vroeg of laat zou Israël ingrijpen om dat te verhinderen. Wat vaststaat, is dat Israël het onder Biden nooit had aangedurfd om het nucleaire kroonjuweel van Iran aan te vallen. Dat was zelfs in de onvoorwaardelijke steun van de ex-president een hele duidelijke rode lijn voor het bevriezen van militaire steun. Omdat het tot een open oorlog zou leiden.
Loyaliteit boven competentie
In de mislukkingen rond Gaza, Oekraïne en Iran staat één man centraal: Steve Witkoff, de speciale gezant van Trump voor het Midden-Oosten. In de drie onderhandelingen blonk hij telkens uit in het zich van het kastje naar de muur laten sturen. Poetin hield hem voor de gek met zijn uitstelgedrag, de Iraniërs gebruikten dezelfde tactiek om tijd te winnen. Ook Netanyahu roerde in dezelfde pot, door een mogelijk vredesproces rond Gaza stelselmatig te saboteren.
Witkoff heeft dan ook nul ervaring met diplomatie of geopolitieke verhoudingen. Hij was wel een collega-immobiliënmagnaat en goede kennis van Trump. Het is een constante in alle keuzes van de president: loyaliteit boven competentie.
Die keuzes kunnen desastreuze gevolgen hebben. Zo stelde de Amerikaanse ambassadeur in Israël Mike Huckabee dat er niet zoiets bestaat als een Palestijn. En deze week herhaalde hij nog maar eens dat een tweestatenoplossing een utopie is. Wie in het Midden-Oosten en de Arabische wereld als ernstige gesprekspartner wil beschouwd worden, moet op zijn minst doen alsof dat het streefdoel is.
LEES OOK. Amerikaanse ambassadeur in Israël suggereert dat moslimlanden maar land moeten opgeven voor Palestijnse staat
Blaffen maar niet bijten
Het zou oneerlijk zijn om de aanval op Iran helemaal te wijten aan de afgang van Trump als vredesduif. De president wilde niet dat Netanyahu Iran zou aanvallen tot alles uit de kast was gehaald met de onderhandelingen. Twee keer luisterde de Israëlische premier, een derde keer niet meer. In Tel Aviv had men ook wel gezien hoe onbeslist en slap hij omging met Poetin. Trump blafte en dreigde, maar hij beet niet. Ook hakt hij maar geen knopen door, en dat was Netanyahu beu. Het moment om toe te slaan was nu, met de bondgenoten van Teheran zoals Hamas en Hezbollah in de regio op de knieën.
Trump die gelooft in gewapende vrede laat zelfs na om het militaire gewicht van de VS te laten gelden. Die wordt niet alleen bepaald door de eigen militaire slagkracht maar ook van het belang als de foerier van wapens die niemand anders heeft. Hij geeft ze niet aan Oekraïne om Rusland naar de onderhandelingstafel te krijgen. Zelfs al wordt de anti-Amerikaanse as Noord-Korea-Iran steeds belangrijker in de oorlog.
Trump had Netanyahu kunnen stoppen. Maar in de plek kreeg Israël een pakket van 4 miljard aan wapens, waaronder bunkerbrekers (een soort van munitie om bijvoorbeeld militaire bunkers binnen te dringen, red.). Trump dreigde er zelfs niet mee om die noodzakelijke steun voor het Israëlische leger stil te leggen. Netanyahu was ervan overtuigd dat hij weinig te vrezen had. Zelfs al ontnam hij Trump de grootste en eigenlijk enige kans op een vredesdeal. Ten opzichte van die in Oekraïne en Gaza, was die met Iran nog enigszins reëel.
|