Wapenfabrikant Thales Belgium kruipt uit de schaduw van buur FN Herstal en wil nu ook in Vlaanderen lasergeleide raketten bouwen. Niet alleen om commerciële en politieke redenen, ook uit vrees voor sabotage.
Niets is wat het lijkt bij Thales Belgium. Wat aan de buitenkant oogt als een anonieme fabriekshal in een van de grauwe industriële voorsteden van Luik, is aan de binnenkant een moderne assemblagefabriek van een hoogtechnologisch wapen. Hier worden lasergeleide 70 mm-raketten gemaakt (standaard Navo-kaliber) die vanop 8 km afstand een doelwit met dodelijke precisie kunnen raken. Maximale afwijking: 1 meter.
Wapenhoofdstad
We zijn in Herstal, sinds de middeleeuwen bekend als de wapenhoofdstad van België. Wie Herstal zegt, denkt meteen aan FN Herstal, 135 jaar geleden gesticht en later mee groot gemaakt door John Moses Browning, een Amerikaanse wapenontwerper met wie FN eind negentiende eeuw begon samen te werken. Maar FN is hier niet alleen. In de schaduw van hun grote Belgische buur, gedijen ook twee Franse defensiebedrijven: Eurenco heeft hier een buskruitfabriek en defensiereus Thales vestigde in Herstal een van zijn negen Belgische vestigingen.
“Wij zijn de enige speler ter wereld die de volledige waardeketen voor 70 mm-raketten aanbiedt, van ongeleide tot geleide raketten, lanceerinrichtingen en vuurleidingsystemen”, legt ceo Alain Quevrin uit. Vroeger werden de 70 mm-raketten vooral gemonteerd onder de gevechtshelikopters van Airbus of Leonardo in Europa, zoals die vandaag worden gebruikt door de Duitse, Spaanse of Poolse legers. Vandaag krijgt Thales Belgium meer en meer vragen om precisieraketten te produceren die vanaf drones kunnen worden gelanceerd, of die gebruikt kunnen worden om vanaf de grond van grote afstand (300 meter tot 3 km) vijandige aanvalsdrones uit de lucht te schieten.
Een kwestie van overleven
Die laatste vraag komt vooral vanuit Oekraïne, waar aan het front elke dag zo’n 20.000 drones actief zijn en waar Thales dit jaar een lokale fabriek bouwt. Efficiënte luchtafweer is aan het front een kwestie van leven of dood. Net als snelle leveringstijden, want bestellingen zijn er bij de meeste wapenbedrijven vandaag meer dan genoeg. “Het volume aan bestellingen is sinds de start van de Russische invasie ruim vervijfvoudigd”, knikt Quevrin. “Dat dwingt ons flexibel te zijn, want langer dan zes maanden kunnen we het Oekraïense leger niet laten wachten.”
Hoeveel raketten er hier in Herstal elk jaar exact geproduceerd worden, wil de baas van Thales Belgium niet kwijt. Het zijn er volgens onze bronnen inmiddels “meerdere duizenden”. Nu de geopolitieke spanningen wereldwijd oplopen, staat niet alleen Kiev te springen om extra lasergeleide raketten. Tal van landen die raketten van Navo-kaliber gebruiken, moeten hun bijna lege wapenvoorraden dringend aanvullen. In maart sloot Thales Belgium nog een contract voor de uitrusting van extra gevechtshelikopters voor het Indiase leger.
Flessenhalzen
Kortom, net zoals tal van andere defensiebedrijven kan ook Thales Belgium de vraag niet of nauwelijks volgen. “We moeten onze productie dringend opschalen”, zucht Quevrin, die van 1987 tot 2001 officier was in het Belgische leger. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Om meer raketten te maken, moeten alle leveranciers verderop in de aanvoerketen even snel meegroeien. En dat is vaak een probleem.
“We hebben onze aanvoerketen grondig in kaart gebracht”, zegt Quevrin terwijl hij ons rondleidt door de assemblage-afdeling. “Voor een aantal kleine leveranciers was defensie niet hun hoofdactiviteit. Als zij niet kunnen volgen of hun activiteit opdoeken, hebben ook wij hier een probleem. Daarom hebben we recent strategisch twee kmo’ overgekocht en rechtstreeks in ons bedrijf geïntegreerd. Dat moet ons minder kwetsbaar maken voor bottlenecksin de productieketen.”
Of dat zal volstaan, valt af te wachten. Naast voldoende onderdelen en leveranciers, is er ook veel extra personeel nodig. In Herstal, bijvoorbeeld, staan nu 150 mensen op de payroll en binnenkort worden dat er minstens 200. Op voorwaarde dat Thales Belgium vlot genoeg technisch geschoold personeel kan vinden. Of ze hier ook chef-koks opleiden tot raketexperts, zoals een Franse krant titelde? Quevrin lacht. “Neen, zover gaan we niet. Voor specifieke kennisdomeinen – zoals optische lasers en pyrotechnische kennis – hebben we interne opleidingen. Vooral bij de jeugd is daar veel interesse voor.”
Geld voor Vlaanderen
Geld voor defensie is er op papier alvast genoeg. De Europese Commissie wil met het plan ‘ReArm Europe’ meer dan 800 miljard euro vrijmaken voor militaire uitgaven. De Belgische regering wil haar defensie-uitgaven structureel optrekken naar de Navo-norm van 2 procent van het bbp, goed voor meer dan 12 miljard euro per jaar. Tegen 2029 moet dat minsten 2,5 procent worden, terwijl de Navo nu al aan de mouw trekt om dat op termijn zelfs te verdubbelen tot een onhaalbaar geachte 5 procent. Geld dat de Belgische regering sowieso “prioritair” in eigen land wil besteden.
Thales Belgium wil daarvan profiteren en hoopt het politieke draagvlak voor defensie nog te verstevigen met investeringen in Vlaanderen. “Kijk even omhoog”, zegt ceo Quevrin met de nodige trots. “Hierboven hangt de nieuwe gevechtsdrone van een Brugs bedrijf: Sol.One. Ze waren vorige week nog in onze nabijgelegen, beveiligde legersite in Evegnée om een eerste lanceertest uit te voeren met een van onze nieuwste raketsystemen.”
Dat is nog maar het topje van de ijsberg. “Meer dan een derde van onze onderdelen komt nu al uit Vlaanderen: ACB, Connect Group, Advionics, Verhaert ... Ziet u deze assemblagedivisie? Daarvan willen we binnen de twee jaar een exacte kopie neerzetten ergens bij jullie: het liefst op een beveiligde site zoals een oude legerkazerne”, kondigt Quevrin aan. Dat zou goed moeten zijn voor “meerdere tientallen directe jobs in Vlaanderen”.
Die keuze maakt Thales niet alleen om de Vlaamse regering of de N-VA te plezieren. De beslissing om meerdere raketfabrieken te bouwen in ons land is er ook bewust een voor meer veiligheid. “We moeten onze productiesites zo veel mogelijk spreiden. Het gevaar op sabotage is reëel. In Duitsland gingen al tal van fabrieken in vlammen op en onlangs was er nog een grote brand in een Spaans defensiebedrijf. Wie zit daarachter? Dat weten we niet, maar we mogen zeker niet naïef zijn.”
België als “lead-nation”?
De expansie naar Vlaanderen is maar een eerste stap. In het kader van het ReArm Europe-programma wil Thales van België ook een zogeheten ‘lead-nation’ helpen maken. “Concreet betekent dit dat België op termijn een soort centrale aankoopcentrale moet worden voor militair materieel voor andere EU-landen. We praten daar al volop over met Defensie, Buitenlandse Zaken en de FOD Economie in België.”
Voor welke sectoren is nog niet duidelijk. Wellicht kijkt Thales daarvoor ook naar de activiteiten in de andere sites in België – onder meer in Tubeke, Brussel, Charleroi, Leuven, Zaventem en Hasselt. In totaal heeft de Franse defensiereus in ons land 1.200 werknemers in dienst. Zo’n 450 mensen daarvan werken rechtstreeks voor de defensie-industrie. In Tubeke bijvoorbeeld, worden onder andere beveiligde communicatiesystemen gebouwd voor de AWACS-radarvliegtuigen van de Navo. In het Brusselse Diegem zit dan weer een cybersecurity-team dat instaat voor de beveiliging van Infrabel en Brussels Airport.
Kortom, Thales is al lang geen klein bedrijf meer. Niet in Frankrijk en niet in de rest van de wereld – waar het maar liefst 80.000 mensen in dienst heeft in 68 landen en vorig jaar een omzet draaide van ruim 20 miljard euro. En ook niet meer in België, waar Thales duidelijk de schaduw van FN Herstal van zich afwerpt. Al heeft dat ook een keerzijde: hoe groter de naamsbekendheid, hoe meer mensen zich (terecht) afvragen waarvoor die in België geproduceerde wapens dan wel gebruikt zullen worden.
Ethisch comité
Dat het Belgische leger en de Navo dringend nieuwe, moderne wapens nodig hebben om een geloofwaardige afschrikkingsmacht op te bouwen ten opzichte van Poetin, daar twijfelen weinigen nog aan. Maar wat als die wapens later opduiken in landen als Jemen of Saudi-Arabië – waarvoor in België nog altijd een exportverbod geldt? Of nog erger, wat als een koper ze uiteindelijk gebruikt tegen haar eigen burgerbevolking?
Quevrin zucht en geeft vervolgens toe. “Bij een deel van de bevolking ligt dat nog altijd heel erg gevoelig. Ik begrijp dat ergens wel”. Maar volgens hem is die bezorgdheid niet altijd terecht. “Wij houden ons niet alleen strikt aan de beperkingen opgelegd via de exportlicenties, we hebben intern zelf ook rode lijnen. Natuurlijk gaan we nooit leveren aan regeringen die onze wapens kunnen inzetten tegen de burgerbevolking. Er is hier een ethisch comité, dat vooraf grondig elke kandidaat-koper screent.”
|