In een interview naar aanleiding van de tachtigste verjaardag van de bevrijding van Antwerpen pleitte burgemeester én formateur Bart De Wever (N-VA) voor investeringen in luchtafweersystemen om onze haven te beschermen tegen vijandelijke raketten. “Ons land blijft onder de lat van wat de NAVO vraagt”, bevestigt defensiespecialist Sven Biscop.
Waaruit bestaat onze defensie?
“Op dit ogenblik hebben we alleen onze luchtmacht om ons luchtruim te beschermen”, zegt defensiespecialist Sven Biscop (48), professor aan de UGent en het Egmont Instituut in Brussel. “Met hun F-16’s en straks ook F-35’s kunnen zij vijandige vliegtuigen aanvallen. Maar we hebben géén verdediging tegen inkomende raketten.”
LEES OOK. Bart De Wever wil haven beveiligen met Patriot-raketten: “Het gaat pijnlijk veel geld kosten, maar Antwerpen moet zich kunnen verdedigen”
België had tijdens de Koude Oorlog, toen de dreiging vanuit het communistische Oost-Europa reëel was, nog het volledige gamma aan luchtafweersystemen. “Net als veel andere landen heeft België die weg bespaard toen de oorlogsdreiging verdween”, zegt Biscop. “Maar sinds de Russische inval in Oekraïne is het denken weer aan het kantelen. En niet alleen bij ons.”
Is er een plan om extra te investeren?
Niet dat onze regering uit de lucht komt vallen. De huidige regering keurde twee jaar geleden het zogenaamde STAR-plan goed, een meerjarenplan tot en met 2030 voor investeringen in defensie. Daarin is ook een luik luchtafweer opgenomen, maar dat kreeg in het plan geen prioriteit. “Het lijkt me logisch dat de onderhandelende partijen voor een nieuwe regering de investeringen in luchtafweer naar voor zullen halen”, zegt de professor. “Maar het is niet zo dat ze de investeringen die in het huidige plan voorrang kregen – de heruitrusting van de landmacht, twee nieuwe fregatten, de nieuwe F-35’s – in ruil zomaar een rijtje achteruit kunnen schuiven. Het zal een en-enverhaal moeten worden.” (lees verder onder de foto)
Is de Antwerpse haven bedreigd als er een grootschalige oorlog uitbreekt?
Bart De Wever sprak als burgemeester toen hij zijn bezorgdheid over de verdediging van de Antwerpse haven uitdrukte. In geval van een grootschalige oorlog wordt die haven, net zoals na de bevrijding tachtig jaar geleden, een belangrijke logistieke draaischijf, voor het transport van troepen en oorlogsmateriaal.
Maar ook de aanwezigheid van de NAVO in Brussel en in Bergen maakt dat ons land een groter risico loopt op raketaanvallen dan onze buurlanden, bevestigt Biscop. “In geval van een grootschalige oorlog proberen de strijdende partijen zoveel mogelijk de logistiek én de commandocapaciteit van de vijand uit te schakelen. Die laatste zit hier bij de NAVO. En de kosten voor de beveiliging ervan zijn niet voor de NAVO zelf, maar voor ons land. Door de aanwezigheid van de NAVO, maar ook de EU, heeft België veel lusten, maar dus ook lasten. En daar hoort die beveiliging bij.”
Kunnen we luchtafweersystemen huren van buurlanden?
Bart De Wever sprak in zijn interview over de mogelijkheid om luchtafweersystemen te huren van buurlanden Nederland en Frankrijk, die wél al investeerden. Maar die optie is volgens de defensiespecialist niet realistisch. “Die landen hebben al niet genoeg capaciteit voor zichzelf. Oekraïne smeekt al lang om meer luchtafweer, maar hen kunnen ze ook niet helpen. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid, álle NAVO-landen zullen hun systemen moeten uitbreiden.”
Wat is de kostprijs?
Daar hangen serieuze kosten aan. De prijs van bijvoorbeeld een Patriot-lanceerinstallatie, zoals Nederland heeft, varieert van een half miljard tot een miljard euro. Per raket betaal je nog eens tussen 1 en 4,5 miljoen euro. Die prijsverschillen hebben te maken met vraag en aanbod en het aantal systemen en raketten dat een land tegelijk bestelt. “En het is niet alsof je er in de Delhaize eentje uit het schap haalt. Het kan maanden, soms jaren duren, voor ze geleverd worden.”
Hadden de NAVO-landen ooit nucleaire wapens op hun grondgebied?
Tijdens de Koude Oorlog hadden de NAVO-landen nucleaire wapens op hun grondgebied, gericht op de landen van het communistisch blok, als afschrikkingsmechanisme. Die nucleaire afschrikking is er nog steeds, zegt Willebroekenaar Sven Biscop, zij het niet meer met raketten die op het land staan opgesteld.
“Onze luchtmacht is goed getraind om met Amerikaanse nucleaire wapens te vliegen. Maar dat is niet genoeg. Je beantwoordt niet zomaar elke aanval met nucleaire bommen. Je hebt ook een sterk conventioneel leger nodig. En ook op dat vlak moet ons land een realistische bijdrage leveren die in overeenstemming is met onze omvang. Dat doen we op dit moment niet. We zitten onder de lat van wat de NAVO van ons vraagt.”
|