Резюме: | Een welluidende naam geven aan wat hij doet, daar is Kris Van Dyck (54) uit Berlaar nog niet in geslaagd. Figuurmaker of miniatuursculpteur, dat komt er het dichtste bij. Met de hand maakt hij tinnen historische figuurtjes van amper 10 tot 12 millimeter groot. Zijn klanten zitten in de hele wereld. Ze kennen Kris als de man die als geen ander leven in zijn werk weet te brengen. Wereldklasse in zijn eigen kleine wereld.
Kris heeft eigenlijk twee bijzondere jobs. In het dagelijks leven is hij verantwoordelijk voor de accessoires en het scheuronderzoek van vliegtuigmotoren bij Loma Air in Heist-op-den-Berg, het bedrijf dat geleid wordt door zijn vrouw An Swiggers. Maar de andere helft van zijn tijd duikt hij nog een heel ander universum binnen, eentje dat minstens even uniek is.
“Al van kindsaf maakte ik graag figuurtjes”, legt Kris uit. “Ik gebruikte ijzerdraad om er mannetjes mee te plooien. Na verloop van tijd ben ik historische figuren beginnen maken. Sinds een jaar of twaalf ben ik er zelfs deeltijds professioneel mee bezig, met mijn bedrijfje Van Dyck Models & Figurines. Wat ik doe is eigenlijk beeldhouwen, maar dan in het héél klein. Mijn figuurtjes zijn maar 10 tot 12 millimeter groot. Ik maak ze met behulp van een microscoop.”
Zijn geliefkoosde tijdperken zijn de Eerste Wereldoorlog, de Romeinen, de Germanen uit de oudheid en de Spaanse Successieoorlog ten tijde van Lodewijk XIV. “Ik probeer dan vooral de link met ons landje in de schijnwerpers te zetten. Tijdens de twaalf jaar durende Spaanse Successieoorlog speelden heel wat belangrijke veldslagen zich op ons grondgebied af. Zo waren er veldslagen in Ekeren, Ramillies en Oudenaarde.”
Uitstallen
Meestal maakt hij soldaten: infanteristen, trommelaars, sergeanten, vlaggendragers, officieren. Sommige kopers spelen met die bataljons ‘war games’. Andere verzamelen ze gewoon en stallen ze uit.
“In België zijn er honderden verzamelaars, maar wereldwijd zijn de aantallen natuurlijk veel groter. Grote beurzen lokken een paar duizend mensen uit binnen- en buitenland. Wat er speciaal is aan wat ik doe? De meeste collega’s werken op 28 millimeter. Maar dat is niet aan mij besteed. Ik heb gekozen voor een kleinere versie, ik werk op 10 tot 12 millimeter grootte. Die kleine figuren hebben als voordeel dat je minder ruimte nodig hebt om een leger overzichtelijk op te bouwen. Dat appreciëren veel kopers. En toch zie je nog alle details. Als je nog kleiner gaat, is dat niet meer het geval.”
“Wie ze koopt? Net zoals in de modelbouw zijn het voornamelijk vijftigplussers die hier mee bezig zijn. Ik heb klanten uit de hele wereld, ik heb al figuren verstuurd naar alle continenten. De meeste klanten zitten in Engeland, Amerika, Canada en Australië. Maar ik heb ook al sets opgestuurd naar pakweg Brazilië, Japan, Zuid-Afrika en Oekraïne. Mensen uit alle lagen van de bevolking kopen ze, van arbeiders tot dokters en advocaten.”
Sommige makers gaan aan de slag met een 3D-printer, Kris niet. “Je kan daar niet dezelfde dynamische details mee aanbrengen. Je moet de figuren dan digitaal ontwerpen op een computerscherm, en dat zie je toch nog altijd. Daarom zweer ik nog altijd bij handgemaakt. Dan komen de figuren echt tot leven.”
Oog voor detail
Kris is zelf uiterst bescheiden, maar in het wereldje staat hij bekend als een producent met een enorm oog voor detail. Zijn slogan is niet zomaar ‘Magnus in Minutia’. Vrij vertaald: groots in de details. “Ik maak bijvoorbeeld apart knopen om op de jassen te zetten. Daarvoor gebruik ik materiaal uit de diamantsector, zoals de greinendraaier. Die knopen zijn dan enkele tienden van een millimeter groot. Zelfs het borduursel van de sluiting van de knopen maak ik na. Net als de wapens of andere attributen.”
“Dat is prutswerk, maar dat geldt eigenlijk voor alles wat ik hier doe. Niets gaat snel of gemakkelijk als je zo klein moet werken. Maar ik vind het net fijn om het zo nauwgezet af te werken. Ik heb ook een heel systeem met genummerde bakjes. Dat is nodig, want anders zou het hier één grote chaos zijn, met al die kleine spulletjes.”
“Ooit heb ik zelfs een reeks figuren gemaakt van amper 2 millimeter groot. Als een soort uitdaging (lacht). Ik ben erin geslaagd, maar dat was echt wel te klein om nog goed te zien wie of wat er afgebeeld is. Ik ga het dus bij dat experiment houden. Ik heb nog werk en bestellingen genoeg in het gewone formaat”, lacht hij.
Zijn figuurtjes worden gemaakt in tin. “Ik koop zelf tin aan of verzamel het op rommelmarkten. Daar vind je nog van die oude tinnen schalen en borden. Dat smelt ik om tot staven, die ik dan tot figuurtjes verwerk. Eén mannetje verkoop ik aan ongeveer 30 cent, afhankelijk van het type. Maar eigenlijk worden ze nooit per stuk verkocht. Ik verpak ze in samenhangende sets van tientallen of honderden stuks. En er zijn kopers die vele sets in één keer bestellen. Ze kunnen die dan nog zelf schilderen met een fijn penseeltje als ze dat willen.”
Als je Kris bezig ziet met zijn microscoop, dan kan je niet anders dan heel veel respect hebben voor het geduld en de kalmte waarmee hij werkt. “Ik begrijp wat je bedoelt, het is heel fijn werk, daar moet je mee om kunnen. Sommige mensen worden al zenuwachtig van naar mijn werk te kijken (lacht). Ik kan helemaal verdwijnen als ik hiermee bezig ben. Ik heb het een plaats gegeven dat ik met tienden van een millimeter bezig ben, en ik kan daar nu goed mee om.”
“Het werken aan die historische figuren heeft me ook al heel veel geleerd over geschiedenis. Ik heb honderden boeken die ik allemaal heb gelezen, want ik wil natuurlijk weten hoe de mensen zich kleedden, hoe ze leefden en wat ze deden. Alleen dan kan ik die tijdperken waarheidsgetrouw weergeven.”
{
"type": "aside-inline",
"title": "Hoe wordt een figuurtje gemaakt? ",
"content": [
{
"p": "* Kris start met een staaf epoxyhars (milliput). Dat is zeer hard materiaal dat je fijn kan bewerken met burijnen (een soort mini-beitel), een zeer scherp exacto-mes en fijn schuurpapier. "
},
{
"image": {
"url": "//Assets/Images_Upload/2024/08/26/2b5acb28-b0f4-405f-8a64-7ff2e15343eb.jpg",
"credit": "Joren De Weerdt",
"format": "image/jpg",
"caption": "De geboorte van een figuur.",
"metadata": {
"alignment": "center",
"original_size": {
"width": 1633,
"height": 2450
}
}
}
},
{
"image": {
"url": "//Assets/Images_Upload/2024/08/26/898c6cd1-5176-4ef6-9c15-1ddc3da2b2fb.jpg",
"credit": "Joren De Weerdt",
"format": "image/jpg",
"caption": "De instrumenten waarmee Kris werkt.",
"metadata": {
"alignment": "center",
"original_size": {
"width": 1633,
"height": 2450
}
}
}
},
{
"p": "* Met de hand sculpteert Kris zijn nieuwe figuren. Hij gebruikt daarvoor een microscoop. Voor zijn geoefende handen is dat een werkje van zo’n tien tot vijftien uur. "
},
{
"image": {
"url": "//Assets/Images_Upload/2024/08/26/1d858555-6a9c-4d5e-b90d-3441deb51eb7.jpg",
"credit": "Joren De Weerdt",
"format": "image/jpg",
"caption": "De microscoop is onmisbaar.",
"metadata": {
"alignment": "center",
"original_size": {
"width": 2449,
"height": 1633
}
}
}
},
{
"p": "* Dat origineel ontwerp in epoxyhars wordt dan in een plasticinehars gelegd, en daarop wordt vuurvaste vloeibare silicone gegoten. Zo maak je een mal. Als je daarin vloeibare tin giet, heb je een kopie."
},
{
"image": {
"url": "//Assets/Images_Upload/2024/08/26/3a5950ca-2dff-43ef-8a41-a9ce01a58e6f.jpg",
"credit": "Joren De Weerdt",
"format": "image/jpg",
"caption": "Het ontwerp wordt in plasticinehars gelegd.",
"metadata": {
"alignment": "center",
"original_size": {
"width": 2449,
"height": 1633
}
}
}
},
{
"p": "* De echte productie gebeurt in productiemallen van gevulkaniseerd rubber waarin vijftig stuks tegelijk gemaakt kunnen worden. Centraal wordt tin gegoten, en met behulp van een zelfgebouwde machine die ronddraait wordt het tin dankzij de middelpuntvliedende kracht in de figuurtjes geslingerd. "
},
{
"image": {
"url": "//Assets/Images_Upload/2024/08/26/bc0c4005-a172-43f0-b91c-e5670f849dff.jpg",
"credit": "Joren De Weerdt",
"format": "image/jpg",
"caption": "Het tin wordt gesmolten en in de vormen geslingerd.",
"metadata": {
"alignment": "center",
"original_size": {
"width": 2449,
"height": 1633
}
}
}
},
{
"p": "* Daarna begint het sorteerwerk om samenhangende sets samen te stellen en te verkopen. "
},
{
"image": {
"url": "//Assets/Images_Upload/2024/08/26/2b018feb-d6a7-4054-a25a-98e53f6da636.jpg",
"credit": "Joren De Weerdt",
"format": "image/jpg",
"caption": "Na de productie komt er nog heel wat extra werk bij.",
"metadata": {
"alignment": "center",
"original_size": {
"width": 2449,
"height": 1633
}
}
}
}
]
}
{
"text": "www.vandyckmodelsandfigurines.be",
"type": "information_text"
}
|