De vierjaarlijkse hoogmis voor sporters met een beperking staat weer op losbarsten. Van 28 augustus tot en met 8 september zullen 4.400 atleten alweer het beste van zichzelf geven in Parijs. Wie doet er allemaal mee? Verdient een paralympiër evenveel als een olympiër? En wie zijn de Belgische medaillekandidaten? Ziehier, uw gids voor de 17de editie van de Paralympische Spelen.
Wat is het verschil tussen de Paralympische Spelen en de Olympische Spelen?
De Paralympische Spelen zijn het topsportequivalent van de Olympische Spelen voor sporters met een fysieke, visuele of verstandelijke handicap. Ze vinden standaard plaats op dezelfde locatie als en direct aansluitend op de Olympische Spelen. De Paralympische Spelen worden soms ten onrechte verward met de Special Olympics, die openstaan voor alle personen met een verstandelijke beperking en waar vooral het plezier-aspect van belang is. De Paralympische Spelen zijn echter alleen voor topsporters. De atleten moeten aan strenge prestatiecriteria op mondiaal niveau voldoen en zijn meestal fulltime met profsport bezig.
“Games Wide Open”, de slogan van de Spelen van Parijs 2024 vat de teneur van het project goed samen: openheid creëren. Parijs wil de emoties, verbonden aan de Spelen, delen met iedereen door de meest duurzame, inclusieve, gelijke en spectaculaire Spelen ooit te organiseren.
Waarom zijn er in sommige disciplines wél atleten welkom met een verstandelijke beperking?
Dat heeft alles te maken met ‘de schande van Sydney’ in 2000. Toen walste in Australië het Spaanse basketbalteam in de competitie voor atleten met een verstandelijke beperking naar het goud. Achteraf bleek dat maar liefst tien van de twaalf leden van de ploeg geen verstandelijke beperking hadden. Hoewel de vereiste was dat elk lid een IQ had lager dan zeventig, bestond het team onder anderen uit een ingenieur, een universiteitsstudent en een undercoverjournalist.
Sindsdien zijn de regels en controles veel strenger geworden. Er werd ook flink geschrapt in de sporten. Alleen in het G-tafeltennis, G-atletiek en G-zwemmen is ondertussen wetenschappelijk bewezen dat een verstandelijke handicap een invloed heeft op de prestatie en het leerproces van de atleet. Die disciplines werden vervolgens opnieuw in het paralympisch programma opgenomen. Aymeric Parmentier (G-zwemmen), Kiara Maene (G-atletiek) en Florian Van Acker (G-tafeltennis) zijn de Belgische paralympiërs met een verstandelijke beperking.
(lees verder onder de foto)
Wat met de (Wit-)Russische atleten en het conflict Israël-Palestina?
Eerst wat cijfermateriaal: 4.400 atleten uit 182 landen zullen het tegen elkaar opnemen. Daarvan zijn er zo’n 1.859 vrouwen, goed voor zo’n 43 procent. Ter vergelijking: op de Olympische Spelen kwamen zo’n 10.500 atleten in actie en was de verdeling tussen mannen en vrouwen gelijk.
Rusland en Wit-Rusland mogen onder een neutrale vlag en zeer strikte voorwaarden deelnemen aan de Paralympische Spelen. Dat betekent: een heel beperkte selectie, geen sporten in teamverband, geen volkslied bij een gouden medaille én geen (Wit)-Russische vlaggen of emblemen. Ook op de openingsceremonie zijn ze niet welkom. Beide landen zijn geschorst sinds de Russische inval in Oekraïne in februari 2022. De Russische atleten werden in 2016 ook al uitgesloten van de Paralympische Spelen in Rio vanwege historische dopingbeschuldigingen.
Waar het Internationaal Olympisch Comité (IOC) strenge regels oplegt aan de Russische inval in Oekraïne, doe het dat niet voor het oorlogsgeweld in Gaza. En dus zijn Israëlische atleten welkom op de Spelen. Net als de Palestijnse trouwens, want het IOC erkent de Palestijnse staat.
Daarnaast is er sinds de Spelen in Rio ook in Parijs een vluchtelingenteam, waar gevluchte topsporters uit verschillende landen (Iran, Afghanistan, (Zuid-)Soedan,...) zich verzamelen in één team. Het IOC wil zo de aandacht vragen voor de meer dan 100 miljoen vluchtelingen over de hele wereld.
(lees verder onder de foto)
Is Parijs wel klaar voor de komst van al die paralympische atleten?
In de aanloop naar de Spelen deed de Franse hoofdstad er alles aan om de toegankelijkheid optimaal te versterken rond de olympische locaties. Met het verlagen van trottoirs, het laten weerklinken van verkeerslichten en het herstellen van wegdefecten werden enkele structurele werken uitgevoerd. Daarnaast voorziet de stad extra voorzieningen in de stadiums en extra toegankelijke bewegwijzering. Ook de olympische dorpen zijn volledig aangepast aan de noden van elke paralympische atleet.
Waar zal de openingsceremonie plaatsvinden?
Deze keer geen bootjesparade op de Seine voor de atleten. Voor het eerst pakken de Paralympisce Spelen uit met een openingsceremonie buiten de grenzen van een traditioneel stadion. De ceremonie op 28 augustus begint met een parade van de 184 landen op de iconische Champs-Elysées met als climax een grootse show op de Place de la Concorde. Joachim Gérard en Manon Claeys zullen de Belgische driekleur dragen tijdens de openingsceremonie.
(lees verder onder de foto)
Welke sporten staan er op het programma? En waar zullen al die sporten plaatsvinden?
In Parijs staan er 23 verschillende sporten op het menu. De meeste paralympische sporten zijn hetzelfde als of varianten op de gekende sporten. Basketbal wordt rolstoelbasketbal, volleybal wordt zitvolleybal, op de atletiekpiste wordt gelopen op blades of geracet in wheelers. Boccia (een soort petanque) en goalball (een balsport voor atleten met een visuele beperking) zijn de enige twee paralympische sporten die geen olympische variant hebben.
Net zoals op de Olympische Spelen zullen de paralympiërs strijden op 18 iconische plekken in en net buiten de Franse hoofdstad. Zo zal het G-boogschieten plaatsvinden in Palais des Invalides, het blindenvoetbal aan de voet van de Eiffeltoren, het G-judo en het roelstoelrugby in het park Champs-de-Mars en de G-dressuur in de tuinen van Versailles. Ook de triatleten nemen het tegen elkaar op in het stadscentrum en zullen - als de waterkwaliteit het toelaat - zwemmen in de Seine.
{
"type": "aside-inline",
"title": "Overzicht van alle sporten:",
"content": [
{
"p": "- blindenvoetbal (aan de Eiffeltoren)"
},
{
"p": "- boccia (Paris-Sud Arena)"
},
{
"p": "- goalball (Paris-Sud Arena)"
},
{
"p": "- G-atletiek (Stade de France, La Courneuve (marathon))"
},
{
"p": "- G-boogschieten (Invalides)"
},
{
"p": "- G-badminton (Porte de La Chapelle Arena)"
},
{
"p": "- G-kajak (Stade Nautique in Vaires-sur-Marne)"
},
{
"p": "- G-wielrennen (Clichy-sous-Bois)"
},
{
"p": "- G-baanwielrennen (Vélodrom in Saint-Quentin-en-Yvelines)"
},
{
"p": "- G-dressuur (Kasteel van Versailles)"
},
{
"p": "- G-gewichtheffen (Porte de la Chapelle Arena)"
},
{
"p": "- G-judo (Champs de Mars Arena)"
},
{
"p": "- G-roeien (Stade Nautique in Vaires-sur-Marne"
},
{
"p": "- G-zwemmen (La Défense Arena)"
},
{
"p": "- G-tafeltennis (Paris-Sud Arena)"
},
{
"p": "- G-taekwondo (Grand Palais)"
},
{
"p": "- G-triatlon (Pont Alexandre III)"
},
{
"p": "- G-schieten (Chateuroux)"
},
{
"p": "- rolstoelbasketbal (Bercy Arena)"
},
{
"p": "- rolstoelschermen (Grand Palais)"
},
{
"p": "- rolstoelrugby (Champ-de-Mars Arena)"
},
{
"p": "- rolstoeltennis (Roland Garros)"
},
{
"p": "- zittend volleyball (Paris-Nord Arena)"
}
]
}
(lees verder onder de foto)
Waarom zijn er tijdens de Paralympische Spelen meer medailles te rapen dan op de Olympische Spelen?
Ook de medailles van de paralympische atleten zullen een zeshoekig stuk origineel ijzer van de Eiffeltoren bevatten. Opvallend: alle exemplaren hebben aan de voorkant ook aparte gravures en een universele braille, ter ere van de Franse uitvinder Louis Braille.
De komende twee weken valt er in Parijs maar liefst 549 keer goud te rapen, op de Olympische Spelen was dat ‘slechts’ 329 keer. En dat heeft alles te maken met de classificaties binnen de G-sport. Om een eerlijke competitie te garanderen worden in de meeste sporten de atleten gegroepeerd volgens de impact van hun beperking op hun sport. Simpel gezegd: zo wordt bijvoorbeeld vermeden dat een atleet met twee bovenbeenamputaties een oneerlijke strijd moet zwemmen tegen een atleet die één voet mist.
Iedere atleet strijdt in zijn eigen klasse om de medailles. Elke klasse krijgt een cijfer mee. Hoe hoger dat cijfer, des te minder zwaar de beperking. Een internationaal panel van specialisten bepaalt na een aantal testen in welke klasse een atleet terechtkomt. Omdat geen enkele beperking dezelfde is, is er geregeld discussie over de randgevallen en wordt er protest ingediend.
Nog een leuk weetje: ook de begeleiders in G-atletiek, G-triatlon en G-wielrennen krijgen sinds de Spelen van 2012 in Londen een medaille.
(lees verder onder de foto)
Hoe verliep het drie jaar geleden in Tokio voor België?
De Spelen in Tokio werden een groot succes voor Paralympic Team Belgium. Met 15 medailles (4x goud, 3x zilver en 8x brons) deden onze landgenoten nog beter dan de elf exemplaren in Rio 2016. Goed voor een een 31ste plaats in de medaillestand.
Michéle George won tweemaal goud in de G-dressuur. Ook Laurens Devos (G-tafeltennis) en Peter Genyn (G-atletiek) verlengden hun olympische titel.
In het G-wielrennen veroverden de Belgen maar liefst vijf medailles: Tim Celen blonk uit in de wegrit (zilver) en tijdrit (brons), Ewout Vromant werd tweede in de C2-categorie en handbiker Maxime Hordies veroverde brons in de H1-klasse. Op de piste voegden Griet Hoet en Anneleen Monsieur nog eens brons toe op de 1 kilometer.
Ook Manon Claeys gaf haar visitekaartje af met twee bronzen medailles in zowel de individuele test als de freestyle in de G-dressuur.
Wie zijn de medaillekandidaten voor Team Belgium?
Paralympic Team Belgium telt 29 atleten en zal deelnemen in tien verschillende disciplines. Dat is een iets kleinere selectie dan in Tokio. Toch gelooft de Belgische delegatie dat het recordaantal van 15 medailles kan sneuvelen in Parijs.
Daarvoor wordt gekeken naar anciens, maar ook naar enkele jonge veulens. Alle tien medaillewinnaars van de vorige editie, met uitzondering van de gestopte Griet Hoet en Anneleen Monsieur, zijn er ook in Parijs weer bij.
Die worden aangevuld met enkele nieuwe, sterke medaillekandidaten. Vaak ook nog eens Europees kampioen, wereldkampioen en/of wereldrecordhouder in hun discipline. Denk maar aan Europees kampioene Man-Kei To (G-badminton), wereldrecordhoudster Léa Bayekula (rolstoelatletiek) en drievoudig wereldkampioen Maxime Carabin (rolstoelatletiek).
Onder die debutanten zitten ook enkele jongelui die staan te popelen om zich te tonen op het grootste toneel. Zwemmers Sam De Visser (21) en Tatyana Lebrun (20), atletes Kiara Maene (19) en Selma van Kerm (17) staan stuk voor stuk aan het begin van een beloftevolle carrière. Hun voornaamste doel: ervaring opdoen en zich klaarstomen voor Los Angeles 2028. Al valt een verrassing in Parijs zeker niet uit te sluiten.
(lees verder onder de foto)
Verdient een Belgisch paralympisch kampioen evenveel als een olympisch kampioen?
Een Belgische primeur in Parijs: voor het eerst zal een medaillewinnaar op de Paralympische Spelen dezelfde premie krijgen als op de Olympische Spelen. Dat wil zeggen 50.000 euro voor goud, 30.000 euro voor zilver en 20.000 euro voor brons. En dat is een gigantische stap richting meer gelijkheid en inclusiviteit. Ter vergelijking: in Tokio was dat slechts 15.000 euro voor goud, 10.000 euro voor zilver en 7.500 euro voor brons.
Al zijn er wel nog steeds twee uitzonderingen in vergelijking met de Olympische atleten. Ten eerste worden er enkel premies uitgereikt aan de top drie, en dus niet aan de top acht. Daarnaast wordt een atleet enkel beloond voor zijn eerste medaille, maar niet voor zijn tweede of derde. Ook de paralympische coaches zien hun vergoeding verhoogd van 10 naar 25 procent. De Nationale Loterij financiert de premies. Het gaat over brutobedragen.
Ter info: de premies zijn in elk land verschillen. In de VS is het prijzengeld al langer gelijkgetrokken, maar in Maleisië krijgt een paralympisch kampioen bovenop zijn premie een maandelijks salaris voor de rest van zijn leven. In Groot-Brittannië reikt men geen geldbedrag uit, maar wordt een medaille beloond met een jaarlijkse opleidingssubsidie.
Kan ik nog tickets kopen?
Zeker en vast. Op de officiële site zijn nog heel wat voordelige tickets beschikbaar voor zo goed als alle sporten. Prijzen schommelen tussen de 15 en 40 euro. Een koopje.
Voor de allereerste keer zal er tijdens de Paralympische Spelen ook een eigen uitvalsbasis zijn voor Belgische supporters. Het Pavillon Elysée Té, gelegen aan de Champs Elyséés, vormt het prachtige decors voor het Lotto Paralympic Belgium House. Fans kunnen er genieten van live uitzendingen, Belgische lekkernijen, optredens en meet en greets en medaillevieringen met de atleten. Tickets zijn er al vanaf 9 euro.
Hoe kan ik de Paralympische Spelen in Parijs volgen?
De organisatie hoopt om net zoals in Tokio opnieuw meer dan vier miljard mensen via televisie-uitzendingen te bereiken. In België zijn de uitzendrechten in handen van de VRT en de RTBF. De VRT brengt vanuit het Lotto Paralympic Belgium House dagelijks rond 22u een magazine over de Paralympische Spelen. Daarnaast brengt Sporza ook livestreams met focus op de Belgische atleten.
Ook uw krant Het Nieuwsblad is uiteraard ter plaatse. Wij brengen via de app, onze site, socials én in de krant uitvoerig verslag uit vanuit Parijs. Let the Games begin.
|