De ambities van Viktor Orbán beperken zich al lang niet meer tot Boedapest. De Hongaarse premier gokt op het einde van de liberale wereldorde. Daarom flirt hij met Vladimir Poetin, Donald Trump en Xi Jinping. “Hij wil alles wat we na de Tweede Wereldoorlog hebben opgebouwd opnieuw afbreken.”
Filip Dewinter (61) permitteert zich een glimlachje. Dat heeft niets te maken met de politieke situatie in Antwerpen. De oud-strijder van Vlaams Belang weet dat zijn partij de gemeenteraadsverkiezingen in oktober niet zal winnen. “In de steden van West-Europa is mijn ideologische groep haast uitgespeeld”, vertelt hij. “Kijk naar wat Marine Le Pen nog haalt in Parijs: nauwelijks 10 procent, geen enkel parlementslid. Ook in Antwerpen doet de omvolking haar werk, ik heb dat allemaal voorspeld, die moslims stemmen allemaal extreemlinks. We dreigen er dit najaar dus gesandwicht te worden tussen Bart De Wever en de PVDA. Maar goed, ik zal deze strijd voeren. Antwerpen heeft recht op één echt alternatief. Als het moet, zal ik de klappen opvangen.”
LEES OOK. Vlaams Belang sluit zich aan bij nieuwe Europese fractie van Orbán, maar extreemrechts blijft Europees verdeeld: “Elk compromis is meteen existentieel”
Het is de wereld buiten zijn stad die Dewinter zo vrolijk stemt. In zijn kantoor, op het Antwerpse VB-hoofdkwartier aan de Amerikalei, staat een poppetje van “onze vriend” Donald Trump op de schouw. Daarnaast ligt een blauwe pet die hij gekregen heeft van de entourage van de Hongaarse premier Viktor Orbán in Boedapest. “Make Europe Great Again” staat erop, de slogan van het tijdelijke Hongaarse voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. “Ik bouw al veertig jaar mee aan de weg. De mainstreammedia spreken van een ‘overwinningsnederlaag’ omdat Vlaams Belang in juni net niet de grootste partij is geworden. Voor jonge collega’s is dat frustrerend en onze verliezende tegenstanders reageren triomfantelijk. Maar ik kijk naar de lange termijn: die ziet er goed uit.”
Wilders
Dewinter tikt op het hoofd van zijn vriend op de schouw. “Als Trump in november de Amerikaanse presidentsverkiezingen wint, is dat een zéér belangrijk puzzelstukje dat op zijn plek valt. En er zit nog goed nieuws aan te komen: dit najaar kan de FPÖ in de Oostenrijkse regering komen, in 2027 kan Le Pen zelfs president worden in Frankrijk. En in Nederland is Geert Wilders al aan de macht.” (Lees verder onder de foto)
De Antwerpenaar droomt luidop van een antiliberale contrarevolutie. En hij weet wie daarvan de leider is op dit continent. “Viktor Orbán is de man die het moet doen in Europa”, zegt Dewinter. “Hij is de grootste vriend van Trump. Hij heeft ook het initiatief genomen voor de nieuwe radicaal-rechtse fractie in het Europees Parlement (Patriots for Europe, waartoe ook Vlaams Belang en Le Pens RN behoren, red.). En Orbán houdt een poot tussen de deur in Rusland en China. Bovendien is hij niet bang om als regeringsleider het offensief in te zetten tegen de liberale elites in Brussel. We staan niet zo ver meer van een machtsovername, heren. In Europa én daarbuiten.”
Explosieve tournee
Orbán gooit er inderdaad de beuk in. Hij is steeds actiever op het globale toneel. In juli werd zijn land tijdelijk EU-voorzitter. De Hongaar koos meteen voor een explosieve diplomatieke tournee. In het grootste geheim had hij een ontmoeting voorbereid met de Russische president Vladimir Poetin, om te onderhandelen over vrede in Oekraïne. Hij had daarvoor geen mandaat van de Europese Unie. Het leidde tot furieuze reacties in de Europese hoofdsteden. Vijfentwintig lidstaten floten hem formeel terug, alleen Slowakije deed er het zwijgen toe. De Europese Commissie besliste om geen commissarissen meer naar Boedapest te sturen. Oekraïne overweegt dan weer om de toevoer van Russisch gas naar Hongarije te blokkeren.
LEES OOK. Het was onvermijdelijk, maar ze doet het ook voor zichzelf: waarom Von der Leyen ongeziene maatregelen neemt tegen Orbán
Orbán beweerde achteraf dat hij alleen “in eigen naam” had gereisd, maar dat klonk niet zo overtuigend. In de video’s die de premier vanuit Moskou deelde op sociale media, stond het logo van het EU-voorzitterschap. Poetin begroette Orbán niet alleen als “onze partner”, maar ook als “vertegenwoordiger van het EU-voorzitterschap”. Op de terugweg zei de Hongaarse premier zelf aan een journalist van het Zwitserse weekblad Die Weltwoche dat hij het EU-voorzitterschap “politieker” wilde invullen, door “zowel met Oekraïne als met Rusland te praten”. (Lees verder onder de foto)
Na zijn bezoek aan Moskou zette Orbán zijn diplomatieke avonturen voort in Peking, waar hij ook met president Xi Jinping – opnieuw met het Europese logo – over vrede in Oekraïne sprak. Orban rondde zijn reis af met de NAVO-top in Washington. Die verliet hij een dag te vroeg voor een bezoek aan Trump in zijn luxeresort Mar-a-Lago in Florida. Ook met hem sprak hij over Oekraïne, alsof de Republikeinse verkiezingsoverwinning al beklonken is. “We hebben manieren besproken om vrede te stichten”, schreef Orbán op X. ”Het goede nieuws van de dag: Trump gaat het allemaal oplossen.”
Orbán doet de EU met opzet op haar grondvesten daveren. De Hongaar gelooft dat er een nieuwe wereldorde zit aan te komen. Een orde waarin grote multilaterale instellingen zoals de NAVO en de EU aan macht zullen inboeten en sterke autocratische leiders het voortouw nemen.
Op dat nieuwe speelveld moet zijn Hongarije een kruispunt worden. Aan zelfvertrouwen mankeert het niet. “In 1989 dachten we dat Europa onze toekomst was”, zei hij al in 2019. “Vandaag weten we dat wij de toekomst zijn van Europa.” Europese diplomaten die in Boedapest op bezoek zijn, krijgen hetzelfde te horen van hun Hongaarse collega’s: “We willen niet meer uit de EU, we willen de EU veroveren.”
Pauwendans
“Wat moet ik eigenlijk nog zeggen over Viktor Orbán? U kent mijn mening: die man is niet meer te redden.” Jean Asselborn (75) windt er geen doekjes om. De socialist was negentien jaar lang minister van Buitenlandse Zaken van Luxemburg. Van 2010, toen Orbán na een oppositiekuur van acht jaar voor de tweede keer premier werd, tot aan zijn pensioen in 2023 zag Asselborn van dichtbij hoe de Hongaarse democratie werd gesloopt. “Orbán deed precies hetzelfde als Poetin in Rusland”, vertelt hij aan de telefoon. “Eerst ging hij met zijn Fidesz-partij achter de media aan, vervolgens maakte hij komaf met de onafhankelijkheid van het gerecht. Toen hij opnieuw premier werd in 2010, had hij maar één doel: nooit meer de macht verliezen in Hongarije. Hij is van een democraat veranderd in een dictator.”
LEES OOK. Meloni ontvangt Orbán en noemt Hongarije “belangrijke Europese partner”
Orbán begon zijn aanval op de instellingen vanuit de schoot van de Europese Volkspartij (EVP). Asselborn verwijt met name de Duitse christendemocraten een gebrek aan ruggengraat. “Manfred Weber (al jaren de sterke man bij de EVP, red.) zei mij in 2015: ‘Die Orbán is niet zo erg, je moet hem zijn woede af en toe wat laten ventileren.’ De verantwoordelijken van de EVP zagen het probleem niet aankomen. Ze hebben de plannen van Orbán onderschat. En die speelde het leep. Hij zette altijd eerst drie stappen vooruit en deed dan één pasje terug.”
In een toespraak voor een bevriend publiek in 2012, beschreven in de biografie Orbán van Paul Lendvai, omschreef de premier die strategie als zijn “dans van de pauw”. De kunst bestond erin om zijn westerse partners, na een provocatie, het gevoel te geven dat ze alsnog gelijk kregen. Orbán veinsde berouw en deed een paar cosmetische aanpassingen, maar verstevigde ondertussen zijn machtsgreep. (Lees verder onder de foto)
“In 2016 heb ik al gezegd dat hij de Europese Unie beter kon verlaten”, herinnert Asselborn zich. De Luxemburger is niet van mening veranderd. “We slepen die man nu al veertien jaar mee. Als er niets gebeurt, komen daar nog veertien jaar bij. Dat zou een echte ramp zijn. Dan dreigt het hele idee van rechtsstatelijkheid in de EU kapot te worden geslagen. Dan zullen er nog meer politici opduiken die hem nabootsen. Orbán is een onderzeeër van de Chinezen en van Poetin. Hij wil alles wat we na de Tweede Wereldoorlog hebben opgebouwd opnieuw afbreken.”
De Hongaarse premier maakt zelf al een hele tijd geen geheim van zijn vergaande en reactionaire ideeën. In een inmiddels beruchte speech uit 2014 pleitte Orbán voor het model van de “illiberale staat”. Wat hij bedoelde met die woorden, uitgesproken in een villa in de Roemeense bergen, werd ook buiten Hongarije duidelijk tijdens de vluchtelingencrisis van 2015. Orbán begon niet alleen hekken te bouwen, hij brak ook met het internationale asielrecht. En hij ging ook voluit fulmineren tegen de EU, die, “net zoals de Sovjet-Unie”, optreedt als “kolonisator”.
LEES OOK. Orbán bespreekt oorlog in Oekraïne met Trump tijdens “Vredesmissie 5.0”
“2016 werd een vreselijk jaar voor Europa”, zegt Asselborn. “De Britten kozen voor de Brexit en Trump werd president van Amerika. Maar ook Orbán verkneukelde zich. Hij zag een kans om via de vluchtelingencrisis ook buiten Hongarije een rol van betekenis te spelen. Sindsdien beschouw ik hem niet meer als een Europeaan. En doordat de Polen van Recht en Rechtvaardigheid hem altijd steunden, was het zeer moeilijk om hem een halt toe te roepen.”
Een brein als een trekhaak
Na haar eerste ontmoeting met Orbán in 1995 belde Kim Lane Scheppele meteen naar een vriendin: “Ik denk dat ik net de gevaarlijkste man heb leren kennen die ik al ooit heb ontmoet.” Scheppele is ondertussen rechtsgeleerde aan de universiteit van Princeton. Ze wordt wereldwijd gerespecteerd vanwege haar kennis over Hongarije. “Ik kwam Orbán halfweg de jaren 90 tegen in Oekraïne”, vertelt ze. “Ik liep daar stage, terwijl hij als jonge oppositiepoliticus de Hongaarse minderheid bezocht. Ik mocht hem drie dagen volgen en leerde hem tijdens de lange gesprekken die we toen voerden kennen als een extreem charismatische en razend slimme man. Zijn brein werkte als een trekhaak. Wanneer hij zijn aandacht op je vestigde, werd je meegezogen in zijn redenering.” Scheppele lacht. “Het deed me denken aan wat mensen toen zeiden over Bill Clinton. Ik heb, geloof ik, een zeer sterke wil, maar ik werd overrompeld.”
Scheppele, die Hongaars spreekt, adviseert vandaag het Amerikaanse State Department en verschillende Europese overheden over het Orbán-regime. Zelf waagt ze zich, als uiterst kritische Orbán-watcher, al een paar jaar niet meer in Hongarije. “Bij mijn laatste bezoek in 2019 werd ik in de luchthaven opgewacht door zes agenten in uniform. Ze vormden een cirkel rond mij en brachten mij naar mijn bagage. De boodschap was duidelijk: ‘Welkom in Hongarije, we weten dat je hier bent’. Het was een schurkenstreek, maar het werkte: ik ben nooit meer teruggekeerd.”
In die tijd werd Orbáns relatie met de EU steeds bitser. Het geduld van zijn vroegere vrienden raakte op en Orbán stopte met zijn pauwendans. “In 2021 stapte hij uit de EVP, omdat hij wist dat hij daar geen toekomst meer had”, zegt Scheppele. “Vervolgens begon hij zijn vetomacht in de Europese Raad en bij de NAVO agressiever te gebruiken om toch maar zijn zin te krijgen.” Het afgelopen jaar haalde Orbán bijvoorbeeld alles uit de kast om een financieel steunpakket aan Oekraïne tegen te houden. Veel meer dan de radicaal-rechtse Italiaanse premier Giorgia Meloni, die deals probeert te sluiten met Brussel, kiest de Hongaarse premier voor obstructiegedrag. (Lees verder onder de foto)
Dat blijft niet zonder gevolgen. De EU begon in 2022 een rem te zetten op de stroom Europees geld naar Boedapest. Dat doet het land pijn, het gaat over vele miljarden euro’s. Hongarije heeft geen havens, geen noemenswaardige militaire macht en nauwelijks grondstoffen. Europese diplomaten wijzen erop dat 2 procent van de Hongaarse groei aan ’Brusselse’ middelen te danken is. Ze benadrukken dat Orbán veel van dat geld permanent kwijt dreigt te spelen als hij zijn conflict met de EU niet oplost. Dat zal Hongarije steeds meer parten gaan spelen. Scheppele bevestigt dat. “Orbáns team werkt keihard om dat geld vrij te krijgen”, zegt ze. “Dat bewijst dat sancties in zijn geval effect hebben.”
Chinese politieagenten
Het betekent volgens Scheppele niet dat Orbán is uitgespeeld. “Hij hanteert een pure machtslogica”, zegt de Amerikaanse professor. Ze vertelt hoe ze ooit video-opnames kon bekijken van de discussies binnen de Hongaarse oppositie in 1989, net voor de ondergang van het communisme. De vraag lag op tafel of er met de Communistische Partij dan wel met de Hongaarse staat onderhandeld moest worden. “Orbán, toen nog een twintiger, stond recht en zei: ‘We moeten met de partij praten, want het is dáár dat de macht zit’. Op dezelfde manier kijkt hij als premier naar de wereld. Hij heeft het lidmaatschap van de EU en de NAVO nodig, maar hij maakt liever harde politieke deals dan te zwichten voor ingewikkelde, bureaucratische compromissen. En daarom zoekt hij ook naar alternatieve bondgenoten buiten Europa.”
Orban kijkt daarvoor in de eerste plaats naar het Oosten. “Hij gaat op zoek naar regimes met veel oliegeld”, zegt Scheppele. “Het kan een dictator weinig schelen of Hongarije nu wel of niet democratisch is. Het enige wat telt, is wat hij te bieden heeft. En in het geval van Orbán is dat zijn invloed in de EU en de NAVO. Het is geen toeval dat die deals angstvallig geheim worden gehouden.”
Scheppele twijfelt echter niet over de inhoud van de afspraken. “Het gaat om politieke gunsten in ruil voor geld. Waarom gaat 44 procent van alle Chinese investeringen in Europa naar het kleine Hongarije? Omdat de Chinezen via de Hongaren kunnen wegen op Europa en de Navo. Er gaat veel aandacht naar de relatie tussen Poetin en Orbán, maar die met Xi Jinping vormt misschien wel een veel grotere dreiging voor de NAVO en de EU. En ze is veel minder transparant.”
Scheppele illustreert dat met een akkoord dat Orbán tekende met Xi tijdens diens recentste bezoek aan Boedapest. “China opent eigen politiekantoren in Hongarije. Die agenten zijn in de eerste plaats een gevaar voor de veiligheid van Chinese dissidenten in Europa, maar daarnaast zijn er allerlei spionagerisico’s. De Chinezen investeren ook in een luchthaven, in batterijfabrieken, in de fabrieken voor elektrische voertuigen en in een sneltrein tussen Boedapest en Belgrado. Dan zie je hoe afhankelijk Orbán is geworden van Xi. Ach, het is pure hypocrisie. Het valt allemaal moeilijk te rijmen met Orbáns zelfverklaarde strijd voor soevereiniteit.”
De zwarte kassa
Tijdens het gesprek verwijst Scheppele geregeld naar de artikels van Szabolcs Panyi (38), een onderzoeksjournalist bij het onlinemedium Direkt36. Daarin worden talloze Hongaarse corruptieschandalen, spionage-affaires en geopolitieke manoeuvres onthuld. Panyi kwam, begin juli, als eerste te weten dat Orbán op weg was naar Moskou voor een gesprek met Poetin. Hij heeft uitstekende bronnen in het Hongaarse apparaat. “Orbán gokt stevig”, zegt Panyi tijdens een videogesprek. “Want Hongarije raakt volkomen gemarginaliseerd in Europa. Orbán legt al zijn eieren in één mandje. Als Trump opnieuw verkozen wordt en de liberale orde in Europa in elkaar stort, zit hij goed. Maar als die orde standhoudt, verliest Hongarije alleen maar macht en invloed.”
Panyi werkte een tijd als politiek journalist voor de website Index.hu, maar die werd in 2017 overgenomen door oligarchen rond Orbán en vervolgens omgetoverd in een zielloos propagandakanaal. Bij Direkt36 specialiseert hij zich onder andere in de zwarte kassen van de vrienden van Orban. Die dienen ook om het internationale spel voluit te spelen. “Via voordelige overheidscontracten werd een handvol individuen rond de premier zeer snel fabelachtig rijk”, vertelt Panyi. “En het geld van die oligarchen geeft het regime toegang tot een schaduwfonds van honderden miljoenen waarmee het kan investeren in allerlei strategische sectoren, zoals de media, infrastructuur en universiteiten.”
Wie de geldstromen volgt, ziet hoe Orbán na de machtsgreep in Hongarije zijn invloed ook elders heeft uitgebreid. “Na de overname van de media in Hongarije werden verschillende belangrijke kranten in Slovenië en Noord-Macedonië gekocht”, vertelt Panyi. “Orbáns regering pompt ook miljoenen in het koloniseren van de Hongaarse diaspora in de buurlanden. Als hij hen opdraagt om te stemmen voor zijn bondgenoot, zoals Robert Fico in Slovakije, dan doen ze dat trouw.” Orbans trouwste bondgenoot in de regio is de Servische president Aleksandar Vucic. “Ze ontmoeten elkaar elke maand en Orbán investeert honderden miljoenen in de Servische deelrepubliek in Bosnië, waar de spanningen oplopen. Zo helpt hij zijn bondgenoten, maar maakt hij hen ook van hem afhankelijk.”
Drie jaar geleden ontdekte Panyi dat het regime zijn telefoon en die van tientallen andere Hongaren probeerde te hacken met Pegasus-software. “Ik maak mij geen illusies”, zegt hij. “Als Hongarije niet door de EU werd ingetoomd, dan zat ik nu misschien in de gevangenis. En dan kon ik al deze onderwerpen nu niet vrij met jullie bespreken.”
Orbans ideeënstrijd
Wie een inkijk wil krijgen in de strategie van het Fidesz-establishment, kan niet om de boeken van Balazs Orbán (geen familie) heen. Vorig jaar publiceerde de politieke directeur van het kabinet van Viktor Orbán zijn jongste worp: Hussar cut. Daarin zoekt Balazs Orbán inspiratie bij de huzaren, Hongaarse ruiters die vanaf de 14de eeuw ten strijde trokken tegen de Turken. “De hussar cut was een snelle, beslissende en verrassende veldtocht”, schrijft hij. “Een even roekeloze als risicovolle onderneming, vaak tegen een veel grotere vijand.” Zijn premier wil Hongarije op diezelfde doortastende manier op de kaart zetten, nu oude machtsverhoudingen verschuiven, aldus Balazs Orbán. “We zien het einde van de wereld zoals we haar kenden.”
Balazs Orbán is ervan overtuigd dat de instellingen die werden opgericht na de Tweede Wereldoorlog – zoals de Verenigde Naties, het IMF, de Wereldbank, de Navo en de EU – steeds minder relevant zullen worden. Jarenlang, schrijft Balazs Orbán, konden landen alleen welvarend zijn door mee te stappen “in een neoliberaal beleid, in democratische hervormingen en als ze de mensenrechten respecteerden”. “Dat is nu allemaal voorbij”, gelooft de Hongaarse ideoloog. Zijn land moet vooral niet meegaan met de tegenstelling tussen democratische en autocratische landen waar het Westen op aanstuurt. Hongarije moet een “regional middle power” worden. “We moeten relaties met iedereen onderhouden, dat helpt om onze economie en onze internationale positie te versterken.” (Lees verder onder de foto)
De Hongaren voeren, zo moge duidelijk zijn, ook een ideeënstrijd. In zijn nieuwe boek Opstand beschrijft de Nederlandse journalist Marijn Kruk hoe Viktor Orbán in Boedapest jaren geleden al een “conservatief ecosysteem” begon uit te bouwen. Hij pompte geld in allerlei denktanks en onderwijsinstellingen. Hij lokte uit de hele wereld conservatieve denkers en radicaal-rechtse politici (zoals Filip Dewinter en Tom Van Grieken) naar zijn hoofdstad. Hij haalde de banden met trumpiaans Amerika aan.
In tegenstelling tot de Polen van Recht en Rechtvaardigheid, die altijd naar binnen gekeerd bleven, wierp Orban zich, zo schrijft Kruk, op als de “vaandeldrager van een ideologische beweging die in het hele Westen en politici en intellectuelen mobiliseert”. “Orbán heeft het revolutionaire elan dat veel andere radicaal-rechtse regeringsleiders missen.”
Binnenkijken bij de premier
Dat is tegenwoordig ook in het hartje van onze hoofdstad te merken. Frank Furedi (77) ontvangt ons in zijn kantoor in het MCC Brussels. Hij noemt het een “shithole”, maar sjofel valt het hoofdkwartier van zijn denktank moeilijk te noemen. Het MCC Brussels wordt royaal gesteund door Orban en zit in een modern pand tegenover het Justitiepaleis. De denktank werd in 2022 opgericht en telt volgens de website ondertussen 21 medewerkers. Furedi, een Canadees-Hongaarse professor die na vele intellectuele omzwervingen uiteindelijk bij Viktor Orbán uitkwam, mag de club leiden. “Wij zitten hier om de suffe en polariserende Brusselse bubbel intellectueel weerwerk te bieden”, zegt Furedi. “We geven academische lezingen, schrijven rapporten en organiseren evenementen.”
Furedi’s denktank toont hoe belangrijk Orbán en de zijnen Brussel de afgelopen jaren zijn beginnen te vinden. De Fidesz-regering maakt ontzettend veel mensen vrij om van het roterende Europese voorzitterschap een succes te maken. De Hongaarse bedrijvigheid valt ook Filip Dewinter op. “Naast Furedi en zijn MCC Brussels heb je ook de Foundation for a Civic Hungary”, vertelt de VB’er. “Die zitten ook in Brussel en organiseren veel bijeenkomsten. Het is daar dat de mensen van Trump en de mensen uit onze fractie elkaar ontmoeten. De middelen die Orban heeft als regeringsleider zijn ongelooflijk. Hij gebruikt die om een bredere rechtse beweging op de been te brengen. Wist u dat zij onlangs ook een gebouw in de Wetstraat hebben gekocht? De Hongaarse ambassadeur vertelde me dat hij van daaruit kan binnenkijken bij onze premier.”
Furedi zegt dan wel dat hij “volledig onafhankelijk” werkt, hij verdedigt de Hongaarse regering wel te vuur en te zwaard. De oud-professor van de universiteit van Kent, die zich vroeger nog trotskist noemde, probeert het Brusselse narratief voortdurend om te draaien. Hij zegt bijvoorbeeld, met uitgestreken gezicht, dat Orbán het roterende EU-voorzitterschap “neutraal en pluralistisch” wil invullen, “voorbij de nationale belangen”. “Wie kan daar nu tegen zijn?”
Furedi zegt dat hij de afgelopen maanden weleens twijfelde aan de offensieve internationale strategie van Orban. Maar ondertussen is hij helemaal mee. “Ik vreesde dat hij te onbesuisd gokte op de overwinning van Donald Trump. Maar nu maak ik me daar minder zorgen over. Kijk naar Trumps keuze voor J.D. Vance als running mate. Ik heb Vance een paar keer ontmoet in Boedapest. Wel, ik kan je zeggen: hij is een zéér goede vriend van Hongarije. Weet u, ook wanneer Orban zich erg voorzichtig zou opstellen, zou de propagandamachine van de Europese Commissie hem wegzetten als een halve fascist. Daarom is het beter dat hij zijn eigen koers vaart en nieuwe relaties aangaat, zelfs wanneer dat tot een backlash leidt.”
Project 2025
Niet alleen voor de Verenigde Staten en de wereld, maar ook voor Viktor Orban staat er in november veel op het spel. De Hongaarse premier investeerde de afgelopen jaren stevig in Trump en zijn entourage. In 2016 was hij de eerste Europese leider die Trump feliciteerde met zijn overwinning. Hij wist de populaire rechtse tv-agitator Tucker Carlson naar Hongarije te lokken. Ook de zoon van Trump is er een graag geziene gast. “Ze voelen zich er thuis”, verklaart Furedi. Hij geeft toe dat dat niet alleen met de frisse ideeën te maken heeft. Ook de overwegend witte bevolking in Hongarije helpt. “Mijn vrouw is Engels. Toen ze in Boedapest kwam, zei ze: wat is het hier heerlijk ‘old school’. Het is geen multiculturele plek.”
Orbans charmeoffensief werpt zijn vruchten af in Washington. Dat blijkt ook uit Project 2025, het omstreden document van The Heritage Foundation dat dezer dagen veelbesproken is in de VS. Het telt 887 pagina’s en leest als een blauwdruk voor een tweede regering-Trump. Trump zegt dat hij er niets mee te maken heeft, maar de auteurs van Project 2025 komen wel allemaal uit zijn stal. Ze leggen uit hoe tienduizenden ambtenaren, na een Republikeinse verkiezingsoverwinning, vervangen moeten worden door loyale trumpisten. Project 2025 bepleit, onder meer, de afschaffing van de FBI en het ministerie van Onderwijs.
LEES OOK. Vergaande en ongekende beslissing: Europese Commissie boycot Hongaars EU-voorzitterschap
“Over het hele document zitten vingerafdrukken van Orbán”, zegt Princeton-professor Scheppele. “De manier waarop men de staat wil ontmantelen en ideologisch wil heropbouwen, is één op één geleend bij Orbán.” Als Trump inderdaad wint, vreest Scheppele dat “Orbán de Europese leider wordt met de beste contacten in Washington, Moskou en Peking. Hij hoopt ook dat hij daarmee genoeg gewicht in de schaal zal kunnen leggen om de druk vanuit Brussel op zijn binnenlandse machtsgreep te laten afnemen.”
Maar Orbáns Amerikaanse flirt blijft erg riskant. Op een formeel diner tijdens de Navo-top werd de Hongaarse premier naast Alexander De Croo geposteerd. De Belgische premier hoorde Orban triomfantelijk verkondigen dat de NAVO-bondgenoten die nog steeds geloven dat Biden de verkiezingen kan winnen, hem doen denken aan “het orkest dat viool speelde op de Titanic terwijl het schip al begon te zinken”. Dat was enkele weken geleden. Maar nu Joe Biden zich heeft teruggetrokken en Kamala Harris de verwachte presidentskandidaat is voor de Democraten, ligt de race weer open.
LEES OOK. Amper 12 dagen bezig, maar “Hongaars EU-voorzitterschap heeft nu al veel schade aangericht”
Harris zei de voorbije dagen dat ze Project 2025 absoluut een halt wil toeroepen. Daarmee wil ze ook de dreigende orbanisering van haar land tegenhouden. Project 2025 leest als een handleiding om van Amerika een autocratie te maken. Kevin Roberts, de voorzitter van The Heritage Foundation, maakt er zelf geen geheim dat hij de mosterd daarvoor in Midden-Europa vond. “Modern Hongarije is niet een model voor conservatieve staatskunde”, zei Roberts in een interview in 2022. “Het is hét model. Iedereen moet daarvan leren.”
|