Fans en critici kijken vandaag met grote ogen naar het Eurovisiesongfestival, dat de geschiedenisboeken ingaat als wel de meest omstreden editie van het liedjesfestival ooit. Maar doorheen de jaren zijn er een hoop ander incidenten voorgevallen op het grootste podium voor muziek ter wereld. Een overzicht.
Coke of gebroken glas?
De meest succesvolle deelnemer van de laatste jaren is ongetwijfeld de Italiaanse winnaar uit 2021. Måneskin stond ondertussen op zowat alle grote internationale podia, ook ver buiten Europa en hun albums gaan vlot over de toonbank. Toch was het niet meteen groot feest toen ze wonnen.
Want naast het nieuws van de overwinning, ging de meeste aandacht naar frontzanger Damiano David. Tussen het stemmen door, zagen de kijkers hem plots over een tafel in de green room buigen. Meteen klonken er geruchten dat hij toen een lijn coke snoof. “Niets van”, ontkende de zanger. Hij verklaarde dat er een glas werd omgestoten, hij wilde zien hoe erg het was en dat hij de scherven daarvan bij elkaar wilde vegen.
Na een vrijwillige bloedtest bleek dat hij effectief geen sporen van cocaïne in zijn lichaam had. “Er werden geen drugs gebruikt in de green room en we zien het als een gesloten zaak”, zei de EBU. Een jaar later mocht Måneskin, zoals gebruikelijk is voor de winnaar van de vorige editie, enkele nieuwe nummers brengen. Na hun optreden zei Damiano duidelijk in de micro: “Twee dingen. Veel plezier en kom niet te dicht bij de tafel met je neus!”
Madonna en haar vlaggen
Het is niet de eerste keer dat de Palestijnse zaak een groot onderwerp is op het Eurovisiesongfestival. In 2019 werd de liedjeswedstrijd in het Israëlische Tel Aviv georganiseerd, tot groot ongenoegen van enkele landen en kijkers. Om de tijd tijdens het stemmen te vullen, had de organisatie niemand minder dan Madonna uitgenodigd. Zij bracht vanop een gigantische trap een (valse) medley van hits als Like a prayer en nieuw werk. Maar in de laatste halve minuut maakte het popicoon nog een enorm statement. Twee van haar achtergronddansers stappen hand-in-hand de trap op. De ene met een Palestijnse en de andere met een Israëlische vlag op de rug gekleefd.
Even later, wanneer de IJslandse band Hatari zijn punten kreeg voor hun opvallende en ruige act, haalden ze met ijzige blik enkele Palestijnse vlaggen boven. Een mix van gejuich en boegeroep en het snel overgaan naar de punten van Frankrijk was het gevolg.
Ook nog in 2019 was er een opvallende afwezige: Oekraïne. De nationale finale werd gewonnen door Maruv. Haar act bestond uit een aanstekelijk nummer met een goed refrein, sterke vocals, veel trompetten en een wel erg verleidelijke choreografie. De openbare omroep die de nationale preselectie organiseerde, liet Maruv echter vallen. Ze weigerde een contract te tekenen waarvan een van de voorwaarden stelde dat ze niet meer zou mogen optreden in Rusland. De omroep bood haar plek dan aan de kandidaat met het tweede hoogste aantal stemmen, maar ook die weigerde. Oekraïne besloot dan maar helemaal niet meer naar het Songfestival te gaan.
Verbannen artiest
Toen Oekraïne in 2017 het Songfestival mocht organiseren, waren alle ogen op Rusland gericht. De twee buurlanden lagen ook toen al in conflict met elkaar en iedereen vroeg zich af of Rusland wel zou deelnemen. Het land besloot wel degelijk te participeren en selecteerde een oud-kandidate van de Russische X Factor: Julia Samoylova. Zij mocht echter Oekraïne niet binnen omdat ze een optreden had gegeven in de Krim, de felomstreden regio die illegaal geannexeerd werd door Rusland. Dat land besloot dan maar helemaal niemand richting Kiev te sturen.
Een jaar later kreeg Samoylova de kans om dan toch aan de grootste show ter wereld deel te nemen, dit keer in Lissabon. Ze slaagde er niet in om zich met het nummer I won’t break te plaatsen voor de finale en werd zo de enige Russische kandidaat die ooit na de halve finale uit de wedstrijd lag.
Omstreden vlag
De EBU, dat is de organisatie achter het Songfestival, hamert er steeds weer op dat het liedjesfeest absoluut apolitiek is. Toch was politiek wel al vaker onderwerp van discussie. In 2016 bevond de Armeense zangeres Iveta Mukuchyan zich tijdens haar halve finale in woelige wateren. Ze haalde de vlag van de felomstreden regio Nagorno-Karabach boven, die al langer een heet hangijzer tussen Armenië en Azerbeidzjan vormt. Ze kreeg een berisping van de EBU, die zei dat als ze dat nog eens zou doen, ze gediskwalificeerd zou worden.
Iveta reageerde toen: “Je mag niet vergeten dat ik mijn land representeer met mijn hart, mijn gedachten, mijn gevoelens en al mijn emoties. Mijn gedachten zijn bij mijn moederland en ik wil zorgen voor vrede aan de grens.” De commotie zorgde voor geen verdere problemen: Iveta behaalde met haar nummer een zevende plek.
Kussende vrouwen
Net als dit jaar werd het Eurovisiesongfestival in 2013 in het Zweeds Malmö georganiseerd. Finland vaardigde Krista Siegfried af met het nummer Marry me. Dat zong ze in een trouwjurk, wat helemaal past in de extravagantie van het Songfestival. Wat niet door de beugel kon voor Turkije, dat dat jaar niet meedeed maar het programma wel zou uitzenden, was de kus die Krista vol op de mond van een van haar vrouwelijke zachtergronddanseressen gaf. Dat deed ze uit protest omdat het homohuwelijk in Finland toen nog niet gelegaliseerd was.
Toen de Turkse openbare omroep hoorde dat dat zou gebeuren, besloot die prompt de plannen om het Songfestival uit te zenden, te schrappen. Ook China nam maatregelen: zij censureerden het moment van de kus.
Verborgen boodschappen
Ook in 2009 was het politiek alom op het Songfestival. Georgië probeerde het conflict dat het met Rusland had in een dansbaar disconummertje te gieten. De band Stephane and 3G deed dat met het nummer We don’t wanna put in. Voeg de laatste twee woorden van die titel samen en je hebt een stevig politiek statement. Het land kreeg van de EBU nog een kans om een ander nummer te sturen, maar Georgië besloot zich terug te trekken.
Eerder al, in 2007, deed Oekraïne ongeveer hetzelfde. Ook zij maakten een anti-Ruslandsong dat wél door de mazen van het net glipte. Verka Serduchka bracht het nummer Dancing lasha tumbai, wat in de oren van veel mensen toch opvallend hard klinkt als ‘Russia goodbye’. Omdat dat geen officieel statement was en men binnen de EBU er ook niet helemaal uit was, mocht Verka toch deelnemen. Ondertussen werden zij en haar hilarische disco-act legendarisch en duiken ze elk jaar wel weer op op dat grote podium van het Songfestival.
Vervalste stemming
Door de inval in Oekraïne zijn de Russen sinds 2022 (voorlopig?) niet meer welkom op het festival. Toch wisten ze zichzelf dat jaar, weliswaar illegaal, uit te nodigen. Nu ja, in het stemmingssysteem dan toch. Russische hackersgroeperingen voerden verschillende cyberaanvallen uit om die systemen te ontregelen.
Ook werd er van binnenin geknoeid met de resultaten. De jury’s van zes landen zouden afspraken gemaakt hebben rond de stemming, wat uiteraard niet mag. Dit werd tijdig ontdekt, waardoor de EBU de jurystemmen liet herberekenen en aanpassen op basis van resultaten van landen met vergelijkbaar stemgedrag. Het resultaat (dat de Russen vast wilden vermijden): Oekraïne won de wedstrijd.
Liegen over leeftijd
In 1986 zorgde ons land even voor heel wat commotie, toen we onze eerste en enige overwinning op het Songfestival konden opstrijken. Sandra Kim zong er in haar wit-roze pakje en grote roze strik J’aime la vie. Daarin zong ze dat ze dat ze vijftien was, wat later niet bleek te koppen. De Waalse was nog maar dertien, wat voor enkele landen veel te jong was. Zwitserland, dat toen tweede werd, startte een petitie om de winst van Sandra Kim af te nemen. Dat mislukte, waardoor Sandra nog steeds de jongste winnaar ooit is. De minimumleeftijd werd sindsdien dan ook wel opgetrokken naar zestien jaar.
‘Belgische’ overwinning
Toen het Songfestival in 1978 in Parijs werd georganiseerd werd al snel duidelijk dat Israël de wedstrijd zou winnen met het nummer A-ba-ni-bi. Toen Izhar Cohen & The alphabeta hun liedje voor het eerst zou brengen, besloot de Jordaanse omroep dat niet te tonen. In de plek daarvan kregen de Jordaanse kijkers drie minuten lang bloemen te zien. Net voor Israël als winnaar uit de bus kwam, trok de omroep de stekker er helemaal uit. Later zeiden ze dat België, dat toen tweede werd, het Songfestival had gewonnen.
Start van een revolutie
De ballade E depois do adeus van de Portugese Paulo de Carvalho brak in 1974 absoluut geen potten. Met drie punten eindigde de sympathieke Paulo op de allerlaatste plek. Waar het nummer wél potten brak, was in Portugal zelf – en wel letterlijk. Enkele weken na het Songfestival werd het gebruikt als een signaal om de Anjerrevolutie van start te laten gaan. Die luidde het einde van het autoritaire Estado Novo-bewind en het uiteindelijke begin van democratie in het land aan. Toen het nummer om 22u55 op de radio werd uitgezonden, moesten de opstandige officieren en soldaten hun posities innemen.
Het was – voor zover we weten – de enige keer dat het Songfestival een ware revolutie liet uitbreken.
|