“Zouden we die schuilkelder niet beter bewaren tegen de Russen?”: bunker onder de Markt verdwijnt, maar gaat nog één keer open

Voor een laatste keer een stukje Eeklose oorlogsgeschiedenis van dichtbij meemaken, dat kan vanaf woensdag. De 80 jaar oude schuilkelder onder de Markt zwaait nog een keer open om dan plaats te maken voor een waterbassin. “Dat de kelder verdwijnt, maakt veel los in Eeklo”, klinkt het bij Ruben Lambert van de werkgroep ELS Eeklo.

Tussen half oktober 1941 en eind mei 1942 werd de ‘Grote Markt’ van Eeklo opengebroken voor de aanleg van schuilkelders die bij luchtalarm of beschietingen veiligheid zouden bieden. Die kelders waren aanvankelijk bedoeld voor de top van de Duitse bezetter en niet zozeer aan de burgerbevolking. Straks wordt het ceremonieplein opnieuw opengelegd voor de marktrenovatie en krijgt de kelder een nieuwe functie. Er komt een waterreservoir om het groen in de stad te beregenen.

Veel cowboyverhalen

De Werkgroep ELS Eeklo (Erfgoed, Landschap en Stadsvernieuwing) kreeg toestemming van het stadsbestuur om de bunker nog één keer open te stellen. “De laatste tijd duikt de schuilkelder terug op in gesprekken op sociale media”, zegt Ruben Lambert, waarnemend voorzitter van ELS.

LEES OOK. Markt wordt stadstuin: “Er waren héél veel wensen, en er is maar één plein”

LEES OOK. Geplande marktrenovatie stemt horeca hoopvol: “In toekomst meer kleinschalige events organiseren”

“Er deden al heel wat cowboyverhalen de ronde, onder andere over de afmetingen. Hoe groot is die ruimte? Hoe diep? En zou de schuilkelder geen dienst kunnen doen als ondergrondse parking? Neen, dat is alvast niet mogelijk. Er zijn ook mensen die vragen waarom hij niet behouden blijft, en of het met de oorlog in Oekraïne niet verstandig zou zijn om de schuilkelder opnieuw in gebruik te nemen.” (lees verder onder de foto)

Schepen van Erfgoed Koen Loete (CD&V) is duidelijk. “Zelfs tijdens de Tweede Wereldoorlog zorgde de bunker voor een vals gevoel van veiligheid, nu zou hij helemaal geen bescherming meer bieden.”

Verkleedkamer

Na de oorlog werd de kelder nog gebruikt door de civiele bescherming, als opslagplaats voor het stadhuis, repetitieruimte voor Eeklose bands of als verkleedhok voor de artiesten van de kermis. “Ondertussen staat de bunker alweer een paar jaar leeg en lijkt hij stilaan vergeten te zijn”, weet Lambert.

LEES OOK. Markt verhuist tijdens werken (een stukje) naar August Van Ackerstraat

“Een inwoonster liet weten dat ze daar nog actief gewerkt heeft tijdens de jaarlijkse NAVO-oefeningen. Er stonden bedden en bureaus, er staat een keuken en twee veldtelefoons. Bovendien is er ook meetapparatuur voor de detectie van radioactiviteit aanwezig. De schuilkelder stond rechtstreeks in verbinding met de grote commandobunker onder het Citadelpark. Het is een stuk militair erfgoed dat verdwijnt.” (lees verder onder de foto)

Volgens Loete is de keuze om de bunker een duurzame bestemming te geven als waterreservoir logisch. “Ik heb de schuilkelder met een kolonel bezocht, die mij verzekerde dat de bunker geen enkele relevantie heeft. Hij is ook klein, drie klaslokaaltjes onder de grond. Maar het is goed dat Eeklo afscheid kan nemen. De bunker in Balgerhoeke is bijvoorbeeld veel authentieker. Daar, rond het Schipdonkkanaal, is ook zwaar slag geleverd. Met die bunker zijn we wél nog iets van plan.” (lees verder onder de foto)

Nu woensdag kun je niet alleen een laatste keer de kelder induiken, maar maak je ook kennis met alle andere schuilstructuren waar Eeklo over beschikt. En je komt meer te weten over de kelders van de buurgemeenten, en hoe de spanning er soms te snijden was. “De ondergrondse opsluiting in zo een schuilplaats was een angstige, beklemmende ervaring, en een verschrikking wanneer er bommen neervielen”, klinkt het. Of zoals een getuigenis over een bombardement onthult: “We voelden een geweldige druk op de bunker waarin we zaten. Iedereen hield de adem in en zat met de bibber op het lijf, mensen huilden en tierden, ijlden en schreeuwden”, vertelt Lambert overtuigend.