Nog een jaartje geduld en dan opent in Terneuzen de Nieuwe Sluis. De immense waterbouwkundige constructie heeft 1 miljard euro gekost en moet de belangrijkste levensader worden voor de economische toekomst van de Gentse regio en ver daarbuiten. “Gentenaren beseffen te weinig het belang van hun haven.”
Het is geen weer om een hond door te jagen, maar ondanks de gutsende regen en striemende wind wordt gewoon voortgewerkt op een van de grootste bouwwerven van Europa. Omgevingsmanager Harm Verbeek laat ons even van de sfeer proeven op de sterk beveiligde site in Terneuzen, net over de Nederlandse grens, waar al zes jaar lang het ene na het andere technische huzarenstukje wordt verricht. “Zie je die mannen daar die in hun bestelwagen stappen? Die hebben de hele dag gelast, onder water. Kanjers zijn het.”
Hier wordt al zes jaar gebouwd aan een van de grootste sluizen in de hele wereld, waardoor zelfs de reusachtige zeeschepen een vlotte toegang zullen krijgen tot de havens van Gent en Terneuzen. “Op piekmomenten waren hier zeshonderd mensen tegelijk aan het werk”, zegt Verbeek. “Nederlanders en Belgen natuurlijk, maar ook Portugezen en Oost-Europeanen die van de ene naar de andere grote Europese werf trekken met hun specialiteit: betonstorten en -vlechten.”
Graven voor Knokke
Momenteel is nog een 200-tal mensen actief op de site. “De helft van hen is bezig met het verwijderen van een spie land die de toegang belemmert tot de nieuwe sluis”, aldus onze Zeeuwse gids. “Nog vier miljoen kubieke meter zand moet daarvoor worden losgewoeld en opgezogen. Een deel van die gigantische berg zand wordt gerecycleerd in Knokke, waar onder de zeespiegel een talud wordt aangelegd die de kust moet beschermen tegen overstroming.”
Het enorme project bleef gelukkig gespaard van dodelijke ongevallen. Al berokkende een verkeerde berekening van een explosievenexpert wel een hoop schade aan huizen in Terneuzen toen een oude sluismuur met overdreven geweld werd opgeblazen. “De kost van gebroken ruiten en scheuren in gebouwen liep toch boven een half miljoen euro”, aldus Harm Verbeek.
Het titanenwerk zit er nu bijna op. De opening was voorzien voor begin dit jaar maar corona, de stokkende aanvoer van grondstoffen door de oorlog in Oekraïne én de vervuiling van de uitgebaggerde bodem (met onder andere mammoetbotten) leidden tot een jaar vertraging. De opening van het vernieuwde sluizencomplex, dat sinds donderdag officieel de naam Noordzeesluizen draagt, staat nu gepland voor eind 2024.
Muizenval
“Eindelijk zullen we dan verlost zijn van de muizenval”, zegt Johan Bresseleers, woordvoerder van North Sea Port. “Zo noemen wij de enige van de drie sluizen die momenteel groot genoeg is voor zeeschepen. Telkens als er iets fout loopt – een schip dat tegen de sluisdeur vaart, een oesterkolonie die zich vastklemt aan de deur – ligt alle scheepvaart voor grote zeeschepen naar het kanaal Gent-Terneuzen stil.”
Gentenaren zijn zich veel minder dan Antwerpenaren bewust van het belang van hun haven. “Wellicht omdat je in het centrum van de stad geen boten ziet passeren”, meent Bresseleers.
Maar die onverschilligheid is onterecht. Sinds de fusie van de Gentse haven met die van Terneuzen en Vlissingen is North Sea Port doorgedrongen in de top tien van grootste havens in Europa. North Sea Port is gespecialiseerd in de opslag van allerlei goederen in bulk, van ijzererts over smeeroliën tot kleding. Ook passeert de helft van alle graan en sinaasappelpulp voor Europa via Gent.
5.000 jobs erbij
De cijfers spreken boekdelen: “De 550 havenbedrijven aan beide kanten van de grens verschaffen werk aan 102.000 mensen, van wie 65.000 in de Gentse haven”, zegt Daan Schalck, CEO van North Sea Port. “Dat aantal banen is de afgelopen vijf jaar overigens al toegenomen met 5.000.”
Maar waarom zouden Gentenaren wakker moeten liggen van een nieuwe sluis? “Omdat die jobs, jobs en nog eens jobs zal creëren in de regio”, aldus de baas van North Sea Port.
“Voor bedrijven is het kostenefficiënter om bijvoorbeeld 1.000 wagens op één schip te transporteren dan 100 wagens op tien schepen”, legt de woordvoerder uit. “Maar omdat die reusachtige schepen niet door de oude zeesluis kunnen, moet een bedrijf als ArcelorMittal zijn goederen in de Westerschelde overladen op kleine duwbakken. Met de komst van de Nieuwe Sluis zullen grotere zeeschepen door het Kanaal Gent-Terneuzen kunnen varen tot in Gent.”
Maar zo ver zijn we nog niet. Om reuzenschepen helemaal tot in het hart van het Kluizendok te laten lossen en laden, moet het kanaal nog dieper worden gemaakt. En dus ook de tunnel in Zelzate.
Vlaanderen betaalt meer
“Even belangrijk is dat de nieuwe sluis de capaciteit zal verhogen”, zegt Bresseleers. “Het is alsof je een autostrade zou verbreden van twee naar drie rijstroken. Nu varen jaarlijks 60.000 schepen door de sluis, maar tegen 2040 mikken we op 96.000. De grote meerderheid daarvan zijn binnenschepen.”
“Wist je dat nu al 60 procent van alles wat in North Sea Port aankomt, verder in het achterland wordt getransporteerd via binnenwateren en 10 procent via het spoor, en dus niet met vrachtwagens? Dat is een heel goed cijfer. Gent zit op een kruispunt van Europese auto-, vaar- en spoorwegen. Dat schept enorme mogelijkheden. Zo zal een nog te graven kanaal in Frankrijk een nieuwe markt voor ons openen in Parijs.”
Op basis van het belang van de nieuwe zeesluis voor de toekomst van de Gentse regio, is het niet zo verbazend dat Vlaanderen het grootste deel betaalt van het prijskaartje van ongeveer 1 miljard euro dat aan de Nieuwe Sluis hangt. De verdeelsleutel tussen Vlaanderen en Nederland is 80/20. Concreet betaalt Vlaanderen ongeveer 850 miljoen euro. 15 procent van die som komt uit de portemonnee van North Sea Port. “Ons deel is al volledig gestort”, aldus de woordvoerder.
|