De twee machtigste mannen van de wereld – de Chinese en Amerikaanse presidenten Xi en Biden – zien elkaar woensdag in San Francisco. Zelden zal een ontmoeting zo strak geregisseerd zijn. Zelfs het uitzicht dat Xi door het raampje van zijn limousine ziet, is op voorhand vastgelegd.
Er bestaat een foto van een jonge Xi Jinping, die poseert bij de Golden Gate Bridge in San Francisco. Zonnige ochtend, haren in de wind, zorgeloze blik. Het is 1985, Xi is 32 en het is zijn eerste trip naar de Verenigde Staten. Hij is een jonge partijfunctionaris en leidt een Chinese delegatie die moderne landbouwtechnieken bestudeert.
Vandaag keert hij terug naar San Francisco, maar zo onbekommerd als toen is Xi – intussen tien jaar de almachtige president van China – niet meer. De relatie met die andere grootmacht, de VS, is al jarenlang verzuurd. Toen hij en de Amerikaanse president Biden elkaar exact een jaar geleden ontmoetten op Bali, leek even de dooi ingezet. Toen schoten de Amerikanen een spionageballon, die door China zou zijn uitgestuurd, uit de lucht en was het terug naar af.
Vandaag ontmoeten de presidenten elkaar opnieuw in de marge van de top van de Asia Pacific Economic Cooperation (APEC). En volgt dus een nieuwe kans om handelsoorlog en confrontatiekoers te milderen. “De twee staatshoofden zullen in de diepte spreken over algemene en strategische issues in de Chinees-Amerikaanse relaties, en over belangrijke issues aangaande wereldvrede en ontwikkeling”, zo klonk het in een briefing van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken.
LEES OOK. China is bereid om “op alle niveaus” banden met VS te verbeteren
40.000 dollar voor een plek aan tafel
Concreet: ze moeten het hebben over Gaza en over Oekraïne. Over militaire schermutselingen in de Zuid-Chinese Zee en over Taiwan, de eilandstaat die gesteund wordt door Washington maar die door Peking wordt beschouwd als afvallige provincie. Over de exportbeperkingen op Amerikaanse technologie richting China en over de almaar strengere beperkingen die China oplegt aan buitenlandse bedrijven. Daarna schuift Xi aan voor een galadiner met de bazen van bedrijven als Apple, Microsoft, Tesla, Nike en ExxonMobil. Dat etentje kost 2.000 dollar. Voor 40.000 dollar kan je aan de tafel van de Chinese president zitten.
Veel werk dus, en weinig tijd voor ontspanning. Dat blijkt ook uit de gemillimeterde regie van het bezoek van de Chinese president. Dat is tot op de seconde in een script gegoten. “Geen detail is te klein”, zei Kurt Campbell, assistent van president Biden. Stipte planning en decorum zijn onderdeel van elke ontmoeting tussen wereldleiders. Maar deze keer moet het Witte Huis een enorme inspanning leveren om tegemoet te komen aan een waslijst aan Chinese verzoeken. Het is de eerste keer in zes jaar dat Xi Jinping op bezoek komt – de laatste keer was bij Donald Trump in diens huis in Mar-a-Lago – en Peking wil koste wat het kost dat de trip “grootsheid” uitstraalt.
Lotusbloemen of chrysanten
Zo maakt het Witte Huis bij uitzondering niet op voorhand bekend waar de ontmoeting precies zal plaatsvinden. Officieel uit veiligheidsoverwegingen, maar Amerikaanse functionarissen geven toe dat de Chinezen vooral protestacties tot een minimum willen beperken. Om eventuele betogingen te overstemmen, zullen Chinese studenten vanuit heel Californië komen om met Chinese vlaggen te zwaaien. De straten van San Francisco worden verfraaid – inclusief het opkramen van daklozenkampementen. Op elk moment moet zeker zijn dat Xi vanuit zijn limousine een “plezierig zicht” heeft.
Net zoals de plaats, blijven ook de details van de ontmoeting geheim. Duidelijk is dat elke kleinigheid betekenisvol is. Omdat de spanningen tussen, en de vaak tegengestelde belangen van, de twee landen kunnen zorgen dat ogenschijnlijk triviale zaken beladen worden. En omdat Chinese hoogwaardigheidsbekleders meer dan wie ook belang hechten aan etiquette. Dus doet het ertoe hoe de presidenten elkaar groeten. Of ze samen met hun entourages op de foto gaan, of alleen met twee, om een persoonlijke band te benadrukken. Of ze samen zullen eten, en wat dan. Of er bloemen zijn, en welke dan. Want een lotusbloem symboliseert vrede, maar chrysanten staan voor de dood.
Belangrijker is: hoe lang zullen de twee presidenten praten? Zal een deel van het gesprek plaatsvinden in het publieke oog? Zullen ze achteraf met een gezamenlijk statement komen? Victor Cha, voormalig directeur Aziatische zaken bij de nationale veiligheidsraad van het Witte Huis, heeft het over een “logistieke nachtmerrie”.
|