Het Italiaanse bouwbedrijf Irem kwam vorige maand in opspraak na ernstige beschuldigingen van mensenhandel en economische uitbuiting op een werf van chemiereus Borealis. Sindsdien zet het systematisch slachtoffers onder druk om het land te verlaten. Afgelopen maandag was het de beurt aan een groep Oekraïense arbeiders. “Irem probeert zo veel mogelijk getuigen en bewijzen weg te krijgen tijdens het onderzoek.”
Door de vele klachten en het onderzoek naar mensenhandel en economische uitbuiting bij Irem, liggen zowat alle werken van het bedrijf in ons land stil. Het merendeel van de Filipijnse en Bengalese slachtoffers nam intussen al ontslag en kreeg het statuut van slachtoffer mensenhandel. Een vijftigtal Oekraïners bleef ondanks eerdere meldingen van onregelmatigheden alsnog voor Irem werken, althans op papier. Want sinds het uitbreken van de crisis rond Borealis is er eigenlijk geen werk meer voor hen.
LEES OOK. 17 ‘vergeten’ slachtoffers van Borealiswerf dreigen op straat te belanden: onder druk gezet door uitbuiter en bevel pand te verlaten
Op 10 september nodigt Irem hen uit voor een gesprek. Chauffeurs pikken de arbeiders op en brengen hen met busjes naar een ondergrondse parking in Merksem. Het bedrijf legt hen uit dat ze niet in België kunnen blijven omdat hun werkvergunning verlopen is. Om aan de slag te kunnen blijven, moeten ze verhuizen naar Hongarije. Vandaaruit zouden ze dan opnieuw aan het werk kunnen. “Het ging allemaal bijzonder snel”, vertelt een anonieme getuige. De chauffeurs brachten ons weer naar huis en we kregen twee dagen bedenktijd.” (Lees verder onder de foto)
Op 12 september staan de busjes weer voor hun deur en worden de Oekraïners opnieuw naar een ondergrondse parking gebracht. Dit keer gaat het richting Ellermanstraat, vlak bij park Spoor Noord. “Daar vroegen medewerkers van Irem wie naar Hongarije wou vertrekken en wie niet. Wie uiteindelijk niet wilde vertrekken, moest een ontslagbrief ondertekenen en verklaren dat Irem hen niets meer verschuldigd was. En wie niet wilde tekenen, moest onmiddellijk de woning verlaten”, klinkt het.
LEES OOK. Huisbaas verdiende goed aan uitgebuite arbeiders van Borealiswerf: 350.000 euro per jaar voor een onveilig krot
Het merendeel van de groep wordt nog door Irem gehuisvest. Die huisvesting wordt dus volgens de arbeiders gebruikt als drukkingsmiddel. Door hun eigen ontslagbrief te tekenen, verliezen ze hun rechten als werknemer, maar eigenlijk ook het recht op een woning.
Klassieke praktijk
Hoewel niemand verplicht is te tekenen, wordt tijdens de ‘ondergrondse’ bijeenkomst wel de indruk gewekt dat ze vrij zullen zijn zodra ze tekenen. En dat ze dus niet naar Hongarije moeten. 36 arbeiders ondertekenen onder druk hun eigen ontslagbrief. 14 anderen weigeren.
LEES OOK. Bouwbedrijf “verrast” door mensenhandel op werf in Antwerpse haven: “We gaan onderzoeken wat er misgelopen kan zijn”
De grote vraag blijft waarom Irem hen niet gewoon ontslaat en waarom ze dit regelen in een ondergrondse parking. “Het gaat hier natuurlijk om een klassieke misbruikpraktijk”, verduidelijkt hun advocaat Jan Buelens. “Men lokt de slachtoffers naar een louche locatie die indruk op hen maakt. Daar laat men hen dan vlug documenten ondertekenen die de werkgever van alle verantwoordelijkheid ontheffen. Door de anderen naar het buitenland te lokken, probeert men zo veel mogelijk getuigen en bewijzen weg te krijgen tijdens het onderzoek. Velen kennen helaas hun rechten niet en tekenen omdat ze denken dat ze dan vrij zijn. Maar dan moeten ze dus op zoek naar nieuw werk en een nieuwe woning.” (Lees verder onder de foto)
Buelens wijst er verder op dat Oekraïners door de oorlog met Rusland een beschermde status genieten in ons land. Zodra ze die krijgen, hebben ze onbeperkte toegang tot de arbeidsmarkt. Dat hun werkvergunningen verlopen zijn, is bovendien erg vreemd. Want de meeste van hun contracten lopen nog tot 12 oktober.
Regen
In een reactie laat Michele Boniardi van Irem, de projectleider van de Borealis-site, weten dat niemand onder druk is gezet om ontslag te nemen of naar Hongarije te vertrekken. “We hebben onze medewerkers een nieuwe job aangeboden omdat de werf bij Borealis volledig stilligt”, zegt hij. “Maar wie uiteindelijk geen ontslag nam, kan nog wel in zijn appartement (een verblijfsplaats die geregeld werd door Irem, red.) blijven. We zoeken samen met hen naar oplossingen zoals begeleiding naar nieuw werk of een nieuwe woonst. We kunnen hen echter niet blijven onderhouden zolang er geen werk is voor hen en ze elders niet aan de slag willen.”
Op de vraag waarom ze zelf ontslag moeten nemen, blijft Boniardi het antwoord schuldig. Waarom de ‘vergadering’ dan moest doorgaan in een ondergrondse parking? “Het regende op dat moment heel hevig. In plaats van de vijftig arbeiders buiten te ontmoeten, gebruikten we de parking van een gebouw waar we appartementen huren.”
|