Immoreel hoge winsten, onwaarschijnlijke hebzucht. Belast de oliebedrijven op hun huidige megawinsten. Dat zei VN-secretaris-generaal António Guterres. Straffe taal die extreemlinks klinkt. Al heeft zelfs een volbloed kapitalist weinig in te brengen tegen zijn oproep. Voor maximale winst gaan, is dat niet de bedoeling van bedrijven in een liberale economie? Zeker. Daar is op zich weinig tegen. Tenzij de winsten van overwinsten naar mega-overwinsten evolueren. De megawinsten zijn in dit geval ook macaber. Hoe langer de oorlog in Oekraïne duurt, hoe meer mensen er sneuvelen, hoe langer het feest bij de oliebedrijven zal duren.
Winst nemen als het kan, is het logische gevolg van het vrijemarktsysteem. Dat draait op vraag en aanbod, wat de prijs voor een product bepaalt. Alleen volgt de olie-industrie dat systeem niet door de kartelvorming van de olieproducerende landen, waar ook de oliebedrijven van profiteren. Momenteel beperken die het aanbod, ondanks de grote vraag. Zo wordt de prijs kunstmatig zo hoog mogelijk gehouden. Mocht opgepompt worden wat kan, zou de prijs van ruwe olie een derde zijn, blijkt uit internationale studies. Zo spekken de landen niet alleen de eigen kassa maar ook die van de oorlogsmachine van Poetin.
De oliesector schermt nu graag met de vette jaren vroeger en de magere jaren van corona. De winsten nu maken barre tijden goed, klinkt het. Wat zegt een recente internationale studie? Dat die sector ongeveer 2,8 miljard euro per dag winst boekte de voorbije 50 jaar. Twee magere jaren valt dan wel mee.
Tot slot wijst de sector erop dat die mega-overwinsten de overgang naar hernieuwbare energie zullen helpen. Tot nu komt dat neer op het uitkeren van dikke dividenden aan aandeelhouders die er een eigen windmolen en zonnepanelen mee kopen. Meer dan het vaker gebruiken van het woord ‘hernieuwbaar’ stelt hun strategie nog niet voor. En dat voor een sector die veel geld heeft gebruikt om de rapporten over de klimaatverandering te bestrijden. Net zoals de tabakslobby jaren heeft gedaan om de gevolgen van roken te ontkennen.
Immorele winsten en onwaarschijnlijke hebzucht? Zeker. Nood aan een belasting op mega-overwinsten? Zonder twijfel.
|