"Opgepast!", roept Alexander naar boven voor hij een baksteen omhoog gooit. Een paar meter verderop vangt Ihor hem behendig op. De stenen zijn nodig voor het herstel van het dak van het appartementencomplex aan de Novooskolksastraat 2 in Irpin, een voorstad van Kiev.
Door Russische raketinslagen en mortiergranaten zijn veel huizen in het pand onbewoonbaar geworden. De bovenste drie etages zijn grotendeels door brand verwoest, de gele buitenmuren zwartgeblakerd, maar de eigenaren van het complex zijn vastberaden om voor de winter valt terug te keren.
Elektra en water zijn er weer, maar het dak ontbreekt nog. En daarom wordt op de bovenste etage nu met man en macht gewerkt om een houten karkas te bouwen voor het dak. "Bijzonder, het zijn de eigenaren zelf die aan de slag zijn gegaan", vertelt Robert Serry, oud-ambassadeur van Nederland in Oekraïne, die toekijkt hoe Alexander en Ihor bakstenen naar elkaar gooien.
Serry is voorzitter van de stichting Opendoor Ukraine en ook betrokken bij de wederopbouw van dit appartementencomplex in Irpin. "Het is een echt burgerinitiatief, zonder tussenkomst van de overheid zijn ze aan de slag gegaan. Ze hebben zich verenigd in wat wij een vereniging van eigenaren zouden noemen en de hulp van een lokaal bouwbedrijf gevraagd."
Het pas drie jaar oude flatgebouw is zo beschadigd dat moeilijk voorstelbaar is dat het nog te redden is, maar uit bouwkundig onderzoek is gebleken dat het kan. De eigenaren hebben Serry verteld dat de herstelwerkzaamheden ongeveer 40.000 euro gaan kosten. Hij probeert nu ook in Nederland geld in te zamelen om te helpen. "Oekraïne vecht niet alleen, maar is tegelijkertijd bezig met de wederopbouw. De zelfredzaamheid hier, dat is indrukwekkend om te zien."
Hij inspecteert samen met Michail Kirilenko, de voorzitter van de vereniging van eigenaren, de voortgang van de bouw van het dak. Pas als dat af is, kan ook het gas weer aangesloten worden, vertelt Michail. En dat gas is weer een voorwaarde voor de verwarming die broodnodig is in de Oekraïense winters, waar -15 graden geen uitzondering is.
Te veel verwoest
Volgens het Oekraïense ministerie van Defensie vernietigden de Russen sinds het begin van de oorlog 140.000 huizen. Daardoor raakten 3,5 miljoen mensen dakloos, meldt het ministerie. De cijfers zijn niet onafhankelijk te controleren, maar vaststaat dat het om grote aantallen gaat. Het is onmogelijk al die huizen weer te herstellen voor de winter invalt.
Maar in dit complex in Irpin zijn ze ervan overtuigd dat ze het gaan redden. Alexander woont er zelfs alweer. De elektricien laat graag zijn nieuwe badkamer en keuken zien, die hij zelf gebouwd heeft. Maar zijn middelen zijn beperkt.
"Alles is door de oorlog zo duur geworden", verzucht hij. "Net voor de oorlog begon had ik drie nieuwe ramen geplaatst. Voor datzelfde bedrag kan ik er nu nog geen twee kopen. Dus voorlopig kan ik dan maar even niet naar buiten kijken." Hij wijst op een houten plank in de slaapkamer die hij in het kozijn getimmerd heeft.
Het grootste deel van de appartementen in het gebouw is nog volstrekt onbewoonbaar. Michail Kirilenko laat er een zien aan Robert Serry. Het voormalige tweekamerflatje heeft aan twee kanten geen buitenmuren, overal ligt puin. In de hoek staat een gloednieuwe wasmachine. "Alles moet hieruit voor we kunnen beginnen met herstellen hier", zegt Kirilenko. Hij lijkt er zin in te hebben.
De bewoner was thuis tijdens de inslagen die het pand zo zwaar beschadigden. "Het leek alsof de hele wereld in brand stond", zegt hij, "Overal was vuur. We vluchtten naar buiten en daarna de kelder in, tot het voorbij was. Meteen nadat de Russen zich moesten terugtrekken wilde ik aan de slag met de herbouw, ik wilde geen minuut wachten."
Zijn vrouw plantte alweer rozen in het perkje voor het gebouw, zelf is hij bijna dag en nacht in de weer met de werkzaamheden. "We zullen niet alles af krijgen, een deel van het werk moeten we uitstellen tot de volgende lente of zomer. Maar het dak, de ramen, de balkons, die gaan we voor de winter afkrijgen. We gaan ervoor zorgen dat iedereen hier weer in kan voor het koud wordt."
|