De haperende gasleveringen uit Rusland blijven de Europese energiemarkt geselen. Italië, Duitsland en Frankrijk vrezen voor tekorten in de winter en bereiden noodmaatregelen voor.
Van 85 naar 65 procent naar nauwelijks de helft. Italië ontvangt sinds midden vorige week steeds minder gas uit Rusland en trekt aan de alarmbel. Als de trend zich doorzet, dan zal het land de gasreserves onvoldoende kunnen aanvullen tegen de winter. In het slechtste geval dreigt het eind januari zonder gas te vallen.
Frankrijk en Duitsland delen de Italiaanse zorg. De drie landen zijn sterk afhankelijk voor de levering van Russisch gas via de Nord Stream 1-pijpleiding en die wordt langzaamaan toegeknepen. Het Russische Gazprom wijt dat aan het ontbreken van essentiële apparatuur. Die zou moeten terugkomen na een onderhoudsbeurt in Canada, maar door de sancties gaat dat niet.
Volgens de Europese hoofdsteden is dat larie en speelt Rusland blufpoker. Rusland weet dat de energierelatie met Europa ten einde loopt, zegt energie-onderzoeker Moniek de Jong van de UGent. “Als Moskou gas nog als drukmiddel wil gebruiken, dan moet ze dat nu doen.” Aanleidingen zijn er genoeg. Vorige week werd het zesde sanctiepakket goedgekeurd en trokken Macron, Scholz en Draghi naar Kiev. Deze week staat het EU-kandidaatlidmaatschap van Oekraïne op de agenda.
Rantsoenering
Het gevolg van de haperende toevoer zijn stijgende gasprijzen waardoor Rusland meer geld ontvangt, hoewel het minder levert. Tegelijk groeit in Europa de vrees voor een koude winter. Duitsland bereidt noodmaatregelen voor. “Het gasverbruik moet dalen, anders wordt het in de winter echt krap”, zei Robert Habeck, de Duitse minister van Economische Zaken en Klimaat. Hij wil gebruikmaken van kolencentrales om de dreigende tekorten te compenseren. Een pijnlijk besluit, want de Duitse regering wil deze eigenlijk sluiten. Volgens Duitse media wordt 15 miljard euro ter beschikking gesteld om de maatregelen te financieren.
Italië en Duitsland praten al over rantsoenering. Daarbij zouden industrieën het met minder moeten doen of zelfs afgeschakeld worden om ervoor te zorgen dat burgers niet zonder gas vallen. Volgens De Jong is het logisch dat aan zo’n plannen wordt gewerkt. België wordt vooral getroffen door de hoge prijzen, maar hoeft geen tekorten te vrezen. “Het gas komt vooral uit Nederland en Noorwegen.”
Europese eenheid?
De gasvoorraden van Italië, Duitsland en Frankrijk zijn voor ongeveer de helft gevuld. Tegen november moet dat naar 80 procent. Zonder Nord Stream 1 is dat lastig, zegt De Jong. “Er wordt gerekend op vloeibaar gas, LNG, en op pijpleidingen uit Noorwegen, Azerbeidzjan en Algerije, maar die zitten al aan een maximum. Nu de gasconsumptie terugdringen ten gunste van de wintervoorraad, is daarom belangrijk.”
Als het niet lukt, dan moet Europa hopen op een milde winter zodat het verbruik geen hoge toppen scheert. “Afgelopen winter hadden we geluk en misschien is dat weer zo”, zegt De Jong, die vermoedt dat anders de Europese eenheid grondig getest zal worden. “Gaan landen met overvloed, zoals mogelijk België, hun voorraad daadwerkelijk delen met landen die destijds bewust voor Russisch gas hebben gekozen? Het is afwachten. Het solidariteitsmechanisme is nog nooit gebruikt.”
|