Terwijl het Oekraïense leger in de regio rond Charkov nog altijd terreinwinst boekt, groeit de vraag wat Vladimir Poetin van plan is. Militair, diplomatiek én economisch raakt de Russische president steeds meer in de knoei.
De 22ste bijeenkomst van de Shanghai Cooperation Organisation – het belangrijke veiligheidsoverleg van Centraal-Aziatische landen en Rusland – is uitgedraaid op een teleurstelling voor president Poetin. De twee landen die cruciaal zijn voor het economische overleven van Rusland – China en India – namen afstand van de oorlog. President Xi liet verstaan dat hij er steeds meer vragen bij heeft en de afwijzing van de Indiase premier was nog duidelijker. ‘Dit is geen tijd voor oorlog’, vertelde Narendra Modi aan Poetin.
De kritiek was duidelijk en pijnlijk. De Russische president ziet zijn land als een wereldmacht die op hetzelfde niveau speelt als de VS, China en India. Maar plots was het alsof de echt grote jongens van de klas hem uitsloten. China en India kopen een deel van het gas en de olie die Poetin niet meer aan Europa levert. Als zij moeilijk doen, oogt de economische toekomst van Rusland erg somber.
De Russische economie staat er nu al slecht voor. Het ministerie van Financiën publiceerde vorige week onrustwekkende cijfers. Rusland ging de oorlog in met een gigantisch begrotingsoverschot, maar dat is bijna helemaal weggesmolten. In juni was de balans nog mooi positief, met een overschot van 23 miljard euro, maar in augustus bleef daar nauwelijks 2,3 miljard van over. Dat heeft vooral te maken met de dalende olieinkomsten. Olie is voor de Russische schatkist veel belangrijker dan gas. Sinds juni is de olieprijs met een kwart gedaald. Daarbovenop komen de westerse sancties. Vooral het embargo op westerse technologie zal de economie almaar harder treffen.
LEES OOK. Nog meer kopzorgen voor Poetin: voormalige Sovjetstaten krijgen plots haar op de tanden
Ook met de militaire voorraden is het niet goed gesteld. De voorraad geavanceerde raketten was al beperkt en nu raken ook de ‘domme bommen’ op. Militair analist Pavel Loezin zegt al weken dat het Russische leger tegen het einde van het jaar met ernstige tekorten zal kampen, zeker als het in dit tempo blijft bombarderen. De voorbije week heeft het nog meer raketten afgeschoten op niet-militaire doelwitten. Oekraïne schiet dan weer meer raketten af op Russisch grondgebied, vooral de grensstad Belgorod wordt onder vuur genomen.
Onrust in achtertuin
De oorlog winnen lijkt stilaan uitgesloten voor Poetin. ‘Hij slaagt er niet in zijn militaire en strategische doelen te bereiken’, zei de stafchef van het Britse leger, admiraal Tony Radakin, zondag aan de BBC. Dat betekent echter niet dat Oekraïne de oorlog snel kan winnen. Integendeel. ‘De snelle opmars in de regio Charkov betekent niet dat het Oekraïense leger ook elders zo snel succes kan boeken. Waarschijnlijk zal de oorlog alleen maar langer duren.’
De vraag blijft wat Poetin nog wil bereiken. Tegen Modi zei hij dat hij de oorlog zo snel mogelijk wil beëindigen, maar aan het Russische staatspersbureau Ria Novosti liet hij weten dat zijn belangrijkste doel nog altijd de ‘bevrijding van de Donbas’ is. Volgens hem boeken zijn soldaten daar terreinwinst. Hij herhaalde ook dat hij niet gehaast is. ‘We vechten nog altijd niet met al onze soldaten.’
Gaf hij hiermee aan dat hij nog meer soldaten naar het Oekraïense front wil sturen? Maar waar gaat hij die halen als hij geen algemene mobilisatie wil afkondigen? Er blijven verhalen opduiken dat het leger wanhopig vrijwilligers probeert te ronselen. Er rijden nu zelfs mobiele rekruteringsbureaus door het land. Wie zich aanmeldt, wordt een maandelijkse soldij van bijna 3.000 euro beloofd. Maar zullen die slecht opgeleide soldaten het verschil kunnen maken?
LEES OOK. Het Oekraïense leger rukt op: welke opties heeft Rusland nog?
Bovendien groeit de onrust in zijn achtertuin. Niet alleen tussen Azerbeidzjan en Armenië braken vorige week weer gevechten uit, ook in de grensstreek tussen Tadzjikistan en Kirgizië wordt zwaar gevochten. De onrust is een teken dat de militaire positie van Rusland verzwakt is. Toen in januari zware rellen uitbraken in Kazachstan stuurde Poetin militairen om de president in het zadel te houden. Nu kan hij de vechtende partijen alleen oproepen de vijandelijkheden te stoppen.
Kat in het nauw
Maar een kat in het nauw kan rare sprongen maken. In het Westen groeit opnieuw de angst dat hij in Oekraïne toch chemische of nucleaire wapens zal inzetten. Voorlopig zijn daar geen aanwijzingen voor, maar het debat erover is opnieuw begonnen. De voormalige vicesecretaris-generaal van de Navo, Rose Gottemoeller, waarschuwde dat de kans groeit dat de Russen echt onvoorspelbaar worden. Ze sloot daarbij de inzet van massavernietigingswapens niet uit. Zeker als Oekraïne Russisch grondgebied blijft bestoken, kan dat tot een escalatie leiden.
Joe Biden kreeg er zondag een vraag over in een interview met CBS News. De Amerikaanse president maakte duidelijk dat Poetin dat absoluut niet mag doen. ‘Je zult het beeld van oorlog veranderen op een manier zoals sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer is vertoond.’ Volgens Biden wordt Rusland dan nog meer de ‘paria van de wereld’. Vanuit New Delhi en Peking zal Poetin die bedenking waarschijnlijk ook krijgen.
|