Alle ogen zijn gericht op Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Woensdag moet zij in haar State of the Union duidelijk maken hoe de Europese Unie de energiecrisis te lijf wil gaan. Hoe ze de prijzen weer betaalbaar wil maken en toch de bevoorradingszekerheid wil garanderen. Professor Europese Politiek Steven Van Hecke (KU Leuven) wikt en weegt haar manoeuvreerruimte. “Von der Leyen zal de lidstaten voor hun verantwoordelijkheid zetten.”
Een prijsplafond voor alle vormen van gas moet je volgens professor Europese Politiek Steven Van Hecke (KU Leuven) niet verwachten. Eurocomissaris Frans Timmermans was de verwachtingen al stevig aan het temperen. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zelf wilde alleen maar een plafond voor Russisch gas. De commissie rept in een ontwerptekst met geen woord over een algemeen prijsplafond. Van Hecke ziet het er gewoon niet komen.
LEES OOK. Lening pauzeren als je energiekosten niet kan betalen? “De lening kan in totaal duizenden euro’s duurder worden” (+)
Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) maakt zich nochtans sterk dat de Commissie die beslissing niet naast zich neer kan leggen?
“Maar wat hebben ze beslist? Dat de Commissie zo’n prijsplafond moet onderzoeken. Ze hebben er nog geen opgelegd. De Commissie zal haar huiswerk doen en dat prijsplafond onderzoeken. Maar ik moet nog zien of alle lidstaten voorstander zullen zijn als de definitieve tekst er ligt. Ik vond de hoerastemming na de vergadering van de energieministers heel voorbarig.”
Wat moeten we dan wel verwachten van de State of the Union van Von der Leyen?
“Dat zal eigenlijk pas duidelijk worden als ze hem uitspreekt. De Commissie vergadert dinsdag en legt de grote lijnen vast, maar het is uiteindelijk Von der Leyen zelf die haar accenten legt. Ze zal het uiteraard over de oorlog in Oekraïne hebben. Ze zal het zeker ook over de hoge energieprijzen hebben en ze zal wellicht nieuwe voorstellen doen over het klimaatbeleid. Ik vermoed dat ze het moment zal aangrijpen om zichzelf op de borst te kloppen en te wijzen op al wat de Commissie wel al gedaan heeft.”
Is dat geen zwaktebod?
“Het kan niet gezegd worden dat de Commissie nog niets gedaan heeft, maar het zijn vooral de lidstaten die voor hun verantwoordelijkheid moeten worden gezet. Veruit de meest effectieve maatregel die de regeringen kunnen nemen gaat over energie besparen. Dat kan niet genoeg herhaald worden. Maar de lidstaten zijn heel beducht om nog eens in te grijpen in het privéleven van mensen, zoals tijdens de coronacrisis.”
LEES OOK. De week van de waarheid over energie: dit wordt de komende dagen beslist (+)
Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad, liet wel verstaan dat hij meer verwachtte van de Commissie.
“Ik vond die uitspraken van Michel wel heel makkelijk en goedkoop. Ik had eigenlijk al in juli verwacht dat hij de staats- en regeringsleiders zou samenroepen. Maar het blijft maar duren. Er staat nog altijd alleen maar een informele top gepland begin oktober.”
Heeft u enig idee waarom hij zo met de voeten sleept?
“Misschien hanteert hij de doctrine van Herman Van Rompuy, die de Raad niet bijeenriep zolang er geen akkoord in het vooruitzicht is. Anders zou iedereen dat toch maar als een nederlaag zien. Ofwel gaat het om een gebrek aan leiderschap. Michel is met een hoop andere zaken bezig, terwijl het toch oeverloos duidelijk is dat dit het meest prangende onderwerp moet zijn.”
Europa blijft een tergend trage tanker. De verdeeldheid speelt de lidstaten weer parten?
“Eigenlijk moet je die verdeeldheid altijd als het uitgangspunt zien. De vraag is hoe je de verschillende belangen wél samen krijgt. En dat is nu net de job van Michel, niet de bekommernis van de Europese Commissie. Al houden die daar natuurlijk wel rekening mee.”
Zoals het Europees aankoopplatform van Energie dat maar niet van de grond geraakt. Dat mag je de Commissie toch wel aanwrijven?
“De Commissie is altijd al de eerste voorvechter en bewaker geweest van een geliberaliseerde energiemarkt. Zij moeten nu een bocht van 180 graden nemen. Maar ook hier doen de lidstaten niet mee. De Duitsers, de Fransen, de Italianen, … Allemaal gaan ze over de hele wereld shoppen, omdat ze denken dat ze zelf een betere prijs kunnen krijgen. Als iedereen dat doet, dan komt iedereen er uiteraard armer uit.”
Als we het zo horen, dan moeten we de mirakeloplossing ook niet verwachten op de State of the Union?
“Je mag alleszins niet te veel verwachten. Maar veel hefbomen zitten natuurlijk wel nog bij de nationale en regionale regeringen. De steunmaatregelen moeten van hen komen. Ik hoop wel dat Von der Leyen hen wijst op het feit dat ze zullen moeten kiezen. Er zijn mensen die geen steun nodig hebben en die de crisis op eigen kracht de baas kunnen. Dan is het beter om de steun te richten op wie het niet alleen kan. Maar het vergt wel politieke moed om die boodschap over te brengen aan de bevolking.”
|