Omdat bedrijven door de oorlog moesten sluiten, hebben veel inwoners van Charkov al enkele maanden geen inkomen meer. “Eind februari stond hier tachtig man aan de voedselbedeling, nu verwachten we meer dan vierduizend mensen.” Maar terwijl de vraag stijgt, neemt het aantal hulporganisaties af.
“Alstublieft. Eén voor één. Rustig aan”, roept de man die orde in de chaos probeert te krijgen. Het was maandag dringen op de plek waar de volgnummers voor de voedselbedeling werden uitgereikt. Een rij van zeker duizend mensen had zich langzaam onder de bomen van de Poëziestraat in het centrum van Charkov gevormd.
“Ik moet wel. De schoenenfabriek waar mijn man en ik werkten, heeft na de invasie de deuren gesloten. Sindsdien hebben we geen inkomen meer en moeten we van onze spaarcenten leven. We proberen maandelijks maar 700 à 800 grivna (zo’n 20 euro, red.) uit te geven, maar dat is veel te weinig. Daarom moet ik naar hier komen”, zegt Elena Denysova (40).
LEES OOK. Onderzoek gestart naar duizenden Russische aanvallen: “De hele wereld moet zien dat oorlogsmisdaden vervolgd worden” (+)
Sinds het uitbreken van de oorlog zijn de prijzen in de supermarkt op z’n minst verdubbeld. De grivna is in waarde gedaald en het aanbod is serieus verminderd. Tatiana (39), die niet met haar achternaam vermeld wil worden, staat al uren in de rij. “Hoe moet ik mijn kinderen van zeventien en achttien voeden?”, vraagt ze boos. “Voor de oorlog moesten we al van salaris naar salaris leven. Nu hebben we al vijf maanden geen inkomen meer. Deze winter stonden we al om vier uur ’s ochtends in de rij voor de voedselbedeling, ondanks de avondklok. We riskeerden ons leven. Hoe zal het de komende winter gaan? Wij hebben geen geld om de verwarming te betalen! Ik moet verdomme bedelen: Kan ik eten krijgen, alstublieft?”
Verhitte gemoederen
Je moet in Charkov niet lang rondrijden om een rij van inwoners te vinden die op eten staan te wachten. De stad verdeelt op geregelde tijdstippen in elf postkantoren voedsel, maar er staan meer mensen in de rij dan er pakketten zijn. Vrijwilligersorganisaties proberen de gaten te vullen, maar de nood blijft hoog. Geen wonder dat de gemoederen verhitten als de volgnummers worden verdeeld. Er wordt geruzied en geroepen. “Jij hebt twee nummers”, roept een vrouw. “Ik sta hier al van zes uur vanochtend, ik moet voor jou staan.” Er wordt zelfs een klap uitgedeeld.
(Lees verder onder de foto)
Voor de oorlog was het voor velen van de 1,5 miljoen inwoners van Charkov al niet eenvoudig om een job te vinden, maar nu lijkt het helemaal onmogelijk. Volgens de Vereniging van Privéondernemingen, is 54 procent van de bedrijven gedeeltelijk of helemaal gesloten. Twintig procent is zijn productiebedrijven kwijtgespeeld, omdat ze in de gebieden liggen die door de Russen zijn bezet.
LEES OOK. Olga is nog maar pas terug bij haar man, of er vallen raketten in ‘veilige’ westen van Oekraïne (+)
Dinsdagochtend om zeven uur loopt het plantsoen in de Poëziestraat langzaam vol. De voedselbedeling, georganiseerd door de Poolse kerk, begint om tien uur. Pastoor Vojtsech, in zwarte soutane, komt ruimschoots op tijd. “Het is de opdracht van onze kerk om de mensen in oorlogstijd te helpen”, zegt hij.
“Zestig procent van de mensen in de rij heeft geen baan meer, de anderen zijn gepensioneerden die met hun pensioentje van tweeduizend grivna niet kunnen rondkomen en ze kunnen niet langer rekenen op de steun van hun kinderen, omdat die hun baan kwijt zijn.” Volgens de pastoor groeit het aantal mensen in de rij week na week. “In de eerste week van de oorlog stond hier tachtig man, nu verwachten we meer dan vierduizend mensen. Terwijl het aantal behoeftigen groeit, daalt het aantal organisaties dat helpt.”
(Lees verder onder de foto)
Twee Poolse bestelwagens worden intussen uitgeladen: conserven, havermout, koffie en oud, soms zelfs beschimmeld, brood. Een pakket kost, volgens de pastoor, 200 grivna. Het is, wat je noemt een sobere maaltijd. De inwoners van Charkov mogen twee keer per maand een pakket komen halen. Terwijl de ene groep in de rij staat te wachten, vormt zich al een nieuwe sliert voor een nummertje voor volgende keer.
Schaamte
Ljoedmilla Garnik kijkt vanop een afstand toe. Zij heeft nummer 645 en het duurt nog even voor zij aan de beurt is. Voor de oorlog was ze docente internationale betrekkingen aan de universiteit van Charkov, maar die heeft nu haar deuren gesloten. Garnik probeert met vertalingen nog een beetje te verdienen, maar het is veel te weinig voor haar en haar gepensioneerde moeder. En dus komt ze naar de voedselbedeling, ook al staat ze niet in de rij van haar stadsgenoten met minder chique kleren dan zijzelf.
LEES OOK. Irina (15) liet haar zusje en moeder achter in Nieuwpoort en keerde alleen terug naar Oekraïne: “Ik had geen andere keuze” (+)
Ze weidt uit over de corruptie aan de universiteit, haar voormalige takenpakket, haar talenkennis en haar wetenschappelijke publicaties. “In Europa zou ik gemakkelijk een baan kunnen vinden, maar ik moet bij m’n moeder blijven”, zegt ze. Vragen over de voedselbedeling ontwijkt ze. “Het is bijzonder moeilijk om te vatten dat je dagelijks leven zo is veranderd”, zegt ze. En dan plots: “Ken je dat experiment met de aapjes? Een groep hongerige apen wordt bij een bak voedsel gezet. Eerst gaat geen enkele, dan waagt eentje de stap en uiteindelijk volgen ze allemaal. Zo verliezen wij langzaamaan onze schaamte.”
|