Het zit er nu ook bovenarms op tussen Rusland en Litouwen. Inzet van de ruzie: een blokkade van Kaliningrad, een klein stukje Russisch grondgebied dat wat verscholen zit tussen Polen en Litouwen. “Dit kan ervoor zorgen dat ook België sneller zonder Russisch gas valt.”
Het diplomatieke armworstelen tussen de EU en Rusland over de oorlog in Oekraïne heeft de laatste paar dagen een nieuw strijdtoneel gevonden: Kaliningrad. De exclave - die vroeger Koningsbergen heette - wordt sinds het weekend al geblokkeerd door Litouwen.
LEES OOK. Sancties tegen Kaliningrad van kracht: Litouwen blokkeert doorvoer van goederen naar stukje Rusland aan Oostzee
Concreet worden treinen met bestemming Kaliningrad tegengehouden in Litouwen en worden de goederen gecontroleerd. Bouwmaterialen als ijzer, steenkool, cement, en ook een hele rist technologische producten worden tegengehouden. Voeding, medicatie en personen mogen wél nog door. Voor Litouwen gaat het om import van goederen die via de Europese sanctielijst verboden zijn, de Russen vinden dat zij binnen hun eigen grondgebied mogen doen wat ze willen.
Het Kremlin ziet dit als een enorme provocatie en stuurde met Nikolaj Patroesjev, de secretaris van de Russische Veiligheidsraad, een belangrijke pion naar de regio.
“Hoog spel van Litouwen”, noemt professor André Gerrits, Ruslandkenner aan de unief van Leiden, dit. “Dit is op diplomatiek vlak alvast een nieuwe stap, omdat het voor Rusland een directe impact heeft op z’n eigen grondgebied. Al moeten we dat nu ook niet overdrijven: Kaliningrad is nog steeds vanuit de lucht of over zee bereikbaar.”
“In elk geval is dit een goede gelegenheid voor Rusland om nog eens fors tekeer te gaan tegen de bemoeienissen van Europa in deze oorlog. Militair-strategisch maakt dit niet zo héél veel uit. Volgens mij is dit meer een symbolisch verhaal dan een écht probleem in Kaliningrad.”
LEES OOK. Een cadeautje uit WOII, nu testplek voor nucleaire raketten: dit is de bewogen geschiedenis van Kaliningrad
Dat symbolische verhaal kan nochtans wel echte gevolgen hebben. Rusland dreigt er immers mee zware tegensancties te treffen. “Rusland zou de Baltische Staten, maar ook de rest van de EU, nog sneller kunnen afsluiten van Russisch gas. Ook België kan daardoor getroffen worden. Daarnaast kan Rusland ook nog een impact hebben op een aantal dieselproducten - die we in de EU gebruiken voor vrachtvervoer. Ook dat kan Europa nog stevig treffen.”
Criekemans betwijfelt of de EU wist dat Kaliningrad zo getroffen zou worden door de ingevoerde sancties. “Ik denk dat Litouwen eens moet samenzitten met de Unie en de Commissie om dit te bekijken. Mogelijk komt daar dan wel een bijsturing.”
Kan dit nog verder uit de hand lopen? “Je doelt op de Sulwaki-gap?”, zegt professor Criekemans. Die Sulwaki-gap is een smalle strook land die van Kaliningrad richting Wit-Rusland loopt. Als de Russen dat stukje land - dat dichtbevolkt is - zouden gaan bezetten, zijn de Baltische Staten meteen afgesloten van de NAVO. “Maar dat zou een overtreding zijn van artikel 5”, zegt Criekemans. “Dat gaan ze daar allicht niet riskeren. Alleen moeten we dit soort extra conflicten proberen te beperken. Want je riskeert altijd andere spill-overeffecten die dan weer tot escalatie kunnen leiden.”
|