Duitsland steunt het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne. "Het land is deel van de Europese familie", zei bondskanselier Scholz vanmiddag bij zijn bezoek aan Kiev. Het Duitse standpunt over het lidmaatschap van Oekraïne was lange tijd onduidelijk.
Ook de Franse president Macron, de Italiaanse premier Draghi en de Roemeense premier Ioannis lieten vandaag aan president Zelensky persoonlijk weten voorstander te zijn van een kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne.
"Ik zie de steun van alle leiders. Ook alle hulp van bondskanselier Scholz", reageerde Zelensky:
De Europese Commissie komt morgen met een advies over een kandidaat-lidmaatschap van de Europese Unie voor Oekraïne. De verwachting in Brussel is dat dit advies positief uitvalt. Voor Oekraïne zou het een belangrijke stap zijn naar een daadwerkelijk lidmaatschap van de EU.
Maar een positief advies van de Commissie is slechts een eerste stap. Alle 27 EU-landen moeten vervolgens nog instemmen met de kandidaat-status van Oekraïne.
Nederlandse twijfel
Oost-Europese landen zien Oekraïne liever vandaag dan morgen kandidaat-lid worden. Sommige landen willen zelfs dat er voor Oekraïne een versnelde procedure komt. Vooral dat laatste gaat de meeste landen te ver. Die landen zijn wel voor het kandidaat-lidmaatschap maar willen daarna geen stappen overslaan. En dan zijn er nog landen waar de twijfel fundamenteler is, waaronder Denemarken, Portugal en Nederland.
Nederland zou het liefst zien dat de Europese Commissie voorwaarden formuleert waaraan Oekraïne aan moet voldoen nog vóórdat het land kandidaat-lid kan worden: kandidaat-kandidaat dus. Maar de verwachting is dat dat niet zal gebeuren.
De Nederlandse regering is in het algemeen terughoudend als het gaat om uitbreiding van de Europese Unie. Dat bleek bijvoorbeeld bij de kandidaat-lidstaten Albanië en Noord-Macedonië. Nederland staakte nog maar zeer recent het verzet tegen het verder spreken met die landen. Naast Albanië en Noord-Macedonië zijn ook Turkije, Servië en Montenegro kandidaat-lid.
En in het geval van Oekraïne speelt nog iets anders. Toetreding van dat land ligt politiek extra gevoelig. In 2016 stemden de Nederlanders in een referendum tegen een associatieverdrag tussen Oekraïne en de EU, met als doel de onderlinge banden aan te halen. Het verdrag kwam er toch, maar Nederland kreeg de garantie dat het geen opstapje was voor een lidmaatschap van de EU.
Nederlands veto onwaarschijnlijk
Volgende week bespreken de EU-landen het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne op een top in Brussel. Nederland zou het besluit daar kunnen tegenhouden met een veto, want alle landen moeten ermee instemmen.
Zo'n veto is onwaarschijnlijk, zeggen bronnen tegen de NOS. Nederland hoopt vooralsnog dat de Europese Commissie de bezwaren meeneemt in het advies.
Als Oekraïne daadwerkelijk kandidaat-lid wordt, moet het daarna een lange lijst van hervormingen doorvoeren om echt lid te worden van de Europese Unie. Zo moeten er onafhankelijke rechters zijn, moet de corruptie bestreden worden en mag het land niet in staat van oorlog zijn. De lijst met voorwaarden is in 1993 vastgelegd en is voor ieder land hetzelfde.
Tijdens het toetredingsproces krijgt een kandidaat-lid hulp en financiële steun van de EU. Desondanks kan het proces lang duren. Zowel premier Rutte als de Franse president Macron spreekt over "mogelijk tientallen jaren". Het proces kan ook stopgezet of deels teruggedraaid worden als er onvoldoende voortgang geboekt wordt.
|