De Fed is aan een inhaalrace bezig om de inflatie onder controle te houden. De grote middelen worden bovengehaald, want het is erop of eronder.
Wat heeft de Fed beslist?
De Amerikaanse beleidsrente wordt met 0,75 procentpunt verhoogd tot 1,75 procent. De verhoging is groter dan die in mei, toen een stijging van een half procentpunt werd doorgevoerd, en in maart, toen er een kwart procentpunt bijkwam. De renteverhogingen gaan dus in crescendo. Dat toont aan dat de strijd tegen de inflatie moeilijker is dan verwacht. De laatste keer dat zo’n grote renteverhoging werd doorgevoerd, was in 1994.
Kwam dit onverwacht?
Ja en nee. Tot voor kort zei Fed-voorzitter Jerome Powell dat zulke krachtige ingrepen niet zijn voorkeur hadden, ‘tenzij de omstandigheden ertoe noopten’. Maar na de bekendmaking van het inflatiecijfer voor mei werd het geweer van schouder veranderd. Voor de doorsnee Amerikaan was het leven in mei 8,6 procent duurder dan het jaar ervoor. De hoop dat de inflatiepiek achter de rug was, werd daarmee de grond in geboord. Uit het cijfer bleek ook dat de eerdere rente-ingrepen van de Fed het beoogde effect misten. Beleggers concludeerden dat een sterke verhoging het enige was dat erop zat, een verwachting die niet werd tegengesproken. Zij reageerden gisteren alvast optimistisch op de verhoging. Voor de toekomst houden sommige marktwatchers er zelfs rekening mee dat verhogingen van een vol procentpunt nodig zullen zijn.
Had de Fed al eerder krachtiger moeten ingrijpen?
Volgens velen wel, en ook voorzitter Powell heeft al toegegeven dat ‘het achteraf bekeken beter was geweest om de rente vroeger op te trekken’. Dat de Fed nu zwaar ingrijpt, heeft ook te maken met geloofwaardigheid: het is een kwestie van te redden wat er nog te redden valt. De kritiek op het late ingrijpen klinkt steeds luider. De centrale banken gingen er lang vanuit dat de inflatie vanzelf weer zou verdwijnen, omdat er tijdelijke factoren aan ten grondslag lagen zoals de vraagtoename na de pandemie.
Wordt de recessiedreiging nu niet groter?
Ongetwijfeld. Een hogere rente maakt investeringen en hypotheken duurder, wat kan wegen op de economische conjunctuur. Maar die prijs is de Fed graag bereid te betalen. Al gaat Powell er nog steeds vanuit dat een ‘zachte landing’ mogelijk is. Met die term wordt aangeduid dat de economie niet in al te zwaar weer terecht komt. Zijn inschatting is mee gebaseerd op de arbeidsmarkt, die bijzonder sterk is. De werkloosheid is in de VS zeer laag. Maar de vaststelling dat de kortetermijnrente nu even hoog of zelfs hoger is dan de langetermijnrente, geeft voeding aan de verwachting dat een recessie op handen is. Zo’n omgekeerde rentecurve is vaak de voorbode van economisch onheil.
Hoe ernstig is een eventuele recessie in de Verenigde Staten?
‘De inflatiestorm die ons te wachten staat als er nu te voorzichtig wordt ingegrepen, is zwaarder dan de directe gevolgen van een agressieve ingreep’, zei obligatie-veteraan Stephen Miller tegen het persagentschap Bloomberg. Uit peilingen blijkt dat bedrijven en consumenten nu rekening gaan houden met een langdurige periode van inflatie. Dan zou de gevreesde loon-prijsspiraal in werking treden, die erg moeilijk te bekampen is. De vrees voor de stagflatie van de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw ligt bij veel Amerikanen nog vers in het geheugen. Dat de economische groei stilvalt terwijl de inflatie blijft pieken, wil de Fed tegen elke prijs vermijden.
Een recessie daarentegen is niet ongebruikelijk na een renteverhoging. Niet elke recessie is even zwaar. Een korte groeipauze hoeft geen ramp te zijn. Maar de omstandigheden zijn zeer onvoorspelbaar, een zwaardere recessie is daarom niet uit te sluiten.
Wat betekent de renteverhoging voor Europa?
Een Amerikaanse recessie kan de Europese groei wat afremmen. Het effect van de Fed-beslissing op de dollarkoers is eveneens van belang voor ons. Een duurdere dollar betekent duurdere olie en dus extra inflatie. In die zin verhoogt de Fed de druk op de ECB. Terwijl de rente in de VS steeds agressiever wordt verhoogd, moet Frankfurt zijn eerste verhoging nog doorvoeren. Gedeeltelijk heeft dat te maken met de oorsprong va de inflatie. Europa heeft meer dan de VS te kampen met de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, een factor waar centrale banken weinig grip op hebben.
|