Amper 95.000 inwoners tellen de Seychellen. De archipel kreeg al 100.000 coronavaccins van India en China. Gratis. Niet omdat die dotjes op de wereldkaart coronabrandhaarden zijn. Amper 4.000 besmettingen zijn er geteld. De gulheid is het gevolg van de strategische ligging voor zowel China als India, twee landen die op gespannen voet leven. Het zijn niet de enige naties die aan vaccindiplomatie doen. Een soort koude oorlog waarbij spuitjes dienen om de rivalen een fikse prik te geven. China 69 landen krijgen een van de drie Chinese vaccins cadeau, met 28 andere is een verkoopovereenkomst gesloten. Zestig procent van alle vaccins die China produceert, wordt geëxporteerd. Peking wil met het ontwikkelen en uitrollen van de vaccins de superioriteit van het Chinese model onderstrepen. Democratie deugt niet in tijden van crisis, dat is de boodschap. “De VS kunnen zich niet meten met China als het eropaan komt om de krachten te bundelen die nodig zijn om grote dingen te verwezenlijken.” Generaal Chen Wei, die de touwtjes in handen heeft, noemde het ook “de belichaming van de supermacht die China is en de verantwoordelijkheid die het neemt om de mensheid te dienen”. Al is er wel een pikorde onder de mensheid. Afrika, rijk aan bodemschatten, gaat voor. Een kwart van alle vaccindonaties zal naar dat continent gaan, beloofde Peking. Landen die hun wagonnetje aan de Nieuwe Zijderoute hebben gehangen, worden eerst bediend. De drijfveer is niet alleen geopolitiek, maar ook economisch. De vaccins moeten het breekijzer zijn voor de Chinese farmaceutische industrie. Peking klaagt al langer dat amper 1,9 procent van de medische producten die goedgekeurd zijn door de WHO van Chinese makelij zijn. Van de 155 goedgekeurde vaccins, komen er amper vier uit de Chinese labo’s. Eind februari waren er al 572 miljoen dosissen coronavaccins verkocht, goed voor acht procent van alle bestellingen. De Chinese bevolking moet wel wat geduld hebben. De kaap van 60 procent gevaccineerden wordt ten vroegste eind dit jaar verwacht. Rusland Het vaccin als cement voor de goede relaties de wereld rond, en als het even kan ook als bindmiddel met de EU. Dat wil Rusland, maar dat laatste lukt nog niet. Twee weken geleden maakte Rusland bekend dat het vaccin – 91 procent trefzeker volgens The Lancet – op vier plaatsen in Europa geproduceerd zal worden. Het EMA volgt het vaccin op, maar haast maakt het niet. Nochtans was Rusland bereid 50 miljoen dosissen tegen de zomer te leveren. Hoewel nog andere Europese landen in Sputnik V geïnteresseerd zijn, houdt de EU de boot wat af. “We hebben voldoende bestellingen en we hebben ze niet nodig”, klonk het. Poetin moeide zich er hoogstpersoonlijk mee. “Welke belangen beschermen die mensen? Die van de farmaceutische industrie of die van de Europese burger?” Rusland ziet het als een bewuste campagne om het land een gigantisch wetenschappelijk succes te onthouden. Helemaal onterecht is dat niet. Vanuit Oekraïne werd het vaccin omschreven als “twintig procent medicijn en 80 procent propaganda”. Niet dat Moskou geen vuile oorlog durft voeren. Toen de ontwikkeling van de vaccins in China en Rusland eind vorig jaar wat op de sukkel was, werden in de staatsmedia de westerse vaccins in diskrediet gebracht. En ook hier geldt hetzelfde verhaal: deels door de export is nog maar dik vier procent van de eigen bevolking ingeënt. Europa Een lading van 250.000 dosissen bestemd voor Australië werd vorige maand in Italië geblokkeerd. Het leek vooral symbolisch. Australië is amper getroffen door corona, het gaat om een heel kleine levering en het is amper een handelspartner van de EU. Is het toeval dat de licht gehate CEO van AstraZeneca, Pascal Soriot , down under woont? De EU wordt vaak gebrandmerkt als een protectionistisch blok. Dat is het gevolg van de aanslepende koude oorlog met AstraZeneca en Groot-Brittannië. Vorige week besloot de EU dat er de komende weken strenger toezicht komt op de export van de vaccins gemaakt op Europees grondgebied. Het is vooral de bedoeling om wat AstraZeneca in België en Nederland produceert niet zo maar het Kanaal te laten oversteken. Want de productie uit de twee Britse fabrieken wordt enkel in het eigen land gebruikt, hoewel die contractueel nochtans ook aan de EU moeten leveren. Wat vaak vergeten wordt, is dat de EU een van de belangrijkste steunpilaren is van Covax. Dat is het platform onder toezicht van de WHO en Unicef dat ervoor moet zorgen dat 92 armere landen aan vaccins geraken. Van de vaccins die door de EU geëxporteerd werden, ging een vierde naar Covax. Op zich maakt die lading een kwart uit van de kleine 40 miljoen vaccins die Covax al kon uitzetten, de rest komt uit India. Ter vergelijking: de VS, Groot-Brittannië en China hebben tot nu alleen geld beloofd. Rusland ondersteunt het globale initiatief zelfs niet. Mocht er echt geen sprake zijn van vaccindiplomatie, zoals alle grootmachten beweren, dan zouden die Covax sponsoren, zodat de WHO ze op basis van de hoogste noden kan verdelen. India “Een gift van de inwoners van India en hun regering”, zo staat er op de kratten met AstraZeneca die het land worden uitgestuurd. Bijna 60 miljoen stuks zijn zo al verdeeld in wat operatie “Vaccine Maitri” (vaccinvriendschap) heet. Zestig landen van Azië tot Afrika profiteerden al, gratis en voor niks. De generositeit moet het land op termijn een permanent zitje in de VN-Veiligheidsraad opleveren, waar het al een tijd op aast. India is een farmaceutische wereldmacht. Het produceert 20 procent van alle medicijnen ter wereld, en 62 procent van alle vaccins. Lang voor AstraZeneca werd goedgekeurd, begon het Serum Institute of India het al te produceren. Toen het groen licht kwam, zat het op een berg vaccins. De keuze van de uitverkoren landen, is uiteraard niet toevallig. China, waarmee het land overhoop ligt, pompt al een decennium massa’s geld in de regio om grote projecten te realiseren. De buurlanden gingen daardoor aanleunen bij Peking, maar worden nu eerst bedeeld door India. Kratten AstraZeneca masseerden de spanningen met Bangladesh weg en openden deuren op de Maldiven. De strijd om invloed zorgt er wel voor dat het aantal vaccinaties in eigen land beperkt is. Nog geen 5 procent heeft een eerste dosis gekregen. Onder druk van de publieke opinie werd beslist de export van AstraZeneca te blokkeren, om sneller zelf te kunnen vaccineren. Waarop China prompt en met succes Sinopharm aanbood aan Nepal en Sri Lanka. VS De VS, India, Australië en Japan hebben zich verzameld onder de naam QUAD. Er werd beslist om geld te pompen in de vaccinatieproductie in India. Een miljard dosissen moeten er op termijn gemaakt worden om Zuid-Azië en vooral de landen rond de Zuid-Chinese zee te bevoorraden, met als doel die uit de klauwen van China te houden. Dat dat weinig met altruïsme te maken heeft, blijkt uit het feit dat Myanmar, Nepal en Cambodja al miljoenen vaccins geleverd kregen, terwijl daar eigenlijk erg weinig nieuwe besmettingen zijn gemeld. Terwijl de “concurrentie” zich uit de naad werkt om vaccinvrienden te maken, was het enige wat Biden deed vaccins opkopen. Biden had beloofd van de VS weer de morele wereldleider te maken en de vaccins over alle landen te verspreiden. Voorlopig is daar weinig van te merken. Niet alleen de VS probeert trouwens zo veel mogelijk op te potten. De ontwikkelde landen, goed voor 16 procent van de wereldbevolking, hebben zestig procent van de vaccins opgekocht. Ook Groot-Brittannië, Australië, Chili en een lange reeks Europese landen hebben er meer besteld dan ze nodig hebben. Verenigde Arabische Emiraten De Emiraten verzorgen met de vaccins ook hun PR. Voor 11.000 euro kan er een vaccin gekocht worden. Als men tenminste behoort tot de intimi van de emirs. Twee dochters van Juan Carlos lieten er één zetten, net als de CEO van het grootste Canadese pensioenfonds en leiders van de buurlanden. Mexico Canada en Mexico mogen van het Witte Huis enkele miljoenen AstraZeneca-dosissen lenen. Het was een beetje een louche deal, want dat vaccin is in de VS nog niet erkend. Voor Mexico kwam de afspraak samen met het dwingende verzoek om de vluchtelingenstroom in te dijken. Er moest wel iets gebeuren. De zuidelijke buur was in zee gegaan met Rusland om Sputnik V te laten leveren, en dat kon Washington niet over zijn kant laten gaan. Egypte In de strijd om de macht in de regio is Egypte erg belangrijk. De Verenigde Arabische Emiraten kopen ook vaccins voor andere landen in de regio. Het was geen toeval dat de eerste gratis dosissen Sinopharm werden geleverd aan de grote vriend van de Saudi’s, Egypte. Ook Rusland slijt zijn vaccin aan Egypte en elders in de regio. Het land wil zijn humanitaire kant tonen. Het is er vooral gekend als oorlogsmachine, niet alleen in Syrië maar ook in Libië. Servië Met stip op kop in de vaccinatietop van het Europese continent staat Servië. President Aleksandar Vucic wordt al langer opgevrijd door China en Rusland om zo veel mogelijk Balkan-landen los te weken van de EU. Al heel snel kreeg hij ladingen Sinopharm en wat Sputnik V geleverd. Het vaccin gebruikt hij om de groot-Servische gedachte weer een injectie te geven. In Bosnië gingen de giften naar de etnische Serviërs, in Kosovo naar de Servische enclaves in het noorden. Algerije, Tunesië, Guinee Rusland had in die landen al een – militaire – voet aan de grond en verstevigt die met een prioritaire zending van 100.000 vaccins voor de drie landen. In totaal belooft het via financiering van de Afrikaanse Unie 300 miljoen dosissen voor het continent. Seychellen De Seychellen kregen 100.000 gratis dosissen uit India en China toegeschoven. Terwijl het maar 98.000 inwoners telt. Er zijn ook maar 4.000 besmettingen. De archipel ligt wel op een belangrijke scheepvaartroute voor beide landen. Gabon Op nieuwjaarsdag beloofde de president gratis vaccins voor zijn landgenoten. Zijn land zou de spits afbijten in Afrika. Hij rekende op Covax, de reddingsboei voor ontwikkelingslanden. Toen er in februari nog geen enkel spuitje was, kocht hij maar Chinese. Laos Hoe belangrijker het puzzelstuk, hoe groter de hulp. Soms is het echt disproportioneel. Met 300.000 gratis vaccins geleverd door China en India heeft het land nu 12.000 dosissen voor elke inwoner die de voorbije zes weken werd besmet. Sri Lanka In januari kwam een Indische delegatie de verdere uitbouw van een deel van de haven in Colombo bepleiten. Als relatiegeschenk werden 500.000 vaccins overgevlogen. Een week later landde een Chinees vliegtuig met 300.000 gratis dosissen Sinopharm. Ook China wilde het project naar zich toetrekken. Sri Lanka, 800.000 gratis vaccins rijker, besliste de terminal toch maar zelf te bouwen. Senegal De gratis leveringen zijn meestal beperkt. Equatoriaal Guinea kreeg 100.000 gratis Chinese vaccins, Sierra Leone en Zimbabwe elk 200.000. Eens ze geleverd en gebruikt zijn, hebben de landen een voet tussen de deur. Dan is het money time. Senegal bestelde zo 200.000 dosissen van Sinopharm bij. Aan 18 euro per spuitje. Het vaccin wordt ook ingezet om buitenlanders te lokken. Het toerisme is goed voor 12 procent van het BBP. Heel wat appartementen die normaal verhuurd worden aan buitenlanders staan leeg. Wie meer dan 4.000 euro per maand verdient, wordt uitgenodigd om er een jaar te komen telewerken. Het visum kost 240 euro, vaccin inbegrepen voor de hele familie. Israël Aartsvijanden Israël en Syrië kwamen tot een akkoord over de vrijlating van een jonge Israëlische die de grens was overgestoken. Volgens de officiële versie ging het om een uitzonderlijke gevangenenruil. In werkelijkheid ging Israël akkoord met de aankoop van een lading Sputnik V-vaccins bij Rusland – dat bemiddelde – die geleverd worden aan Syrië. Brazilië Elke steek die Peking liet vallen, raapte New Delhi op. Het Chinese vaccin stuitte in Brazilië op argwaan, India vulde onmiddellijk het gat. Ook het Russische Sputnik V probeerde er het vertrouwen te winnen. Maar door een campagne van de VS om de betrouwbaarheid van Sputnik V te ondermijnen, lukte dat niet. Zuid-Afrika De economische macht van zuidelijk Afrika kreeg twee miljoen Chinese vaccins aangeboden. Het land weigerde de hulp omdat de vaccins nog niet erkend zijn door de WHO. |